De eerste keer dat ik geconfronteerd werd met het martelaarschap, was in de zomer van 1977. We bezochten nabij Lienz (de hoofdstad van Ost-Tirol) het dertiende eeuwse Schloss Bruck waar toen veel laat-Middeleeuws houtsnijwerk uit Tirol te zien was. Ik was zwaar onder de indruk van een houten beeld van het hoofd van Johannes de Doper op een schaal. Uit zijn afgesneden hals kwamen zoveel grote druppels bloed dat het op een druiventros leek. Ook al was dit beschilderd hout, er ging wéll een huivering door mij heen.
Mijn tweede confrontatie was vier jaar later in 1981 toen ik met mijn broer het Meteoraklooster Roussanou in Griekenland bezocht. Op de muren en plafonds waren fresco’s geschilderd van het martelaarschap van verschillende heiligen. Het was een soort beeldencyclopedie van folteringen. Net als het houtsnijwerk uit Tirol van vier jaar daarvoor, maakten deze bijna kinderlijke voorstellingen van het gruwelijkst denkbare veel indruk op mij.
Pas veel later ben ik de betekenis van het woord ‘martelaar’ gaan begrijpen. Letterlijk betekent het woord ‘bloedgetuige’. Een martelaar getuigt met zijn bloed, met zijn leven. Maar waarvan? Het woord ‘martelaar’ is besmet geraakt door zelfmoordterroristen die menen dat zij in de hemel komen door zoveel mogelijk anderen te vermoorden en te laten lijden. Maar voor deze praktijk past het woord ‘massamoordenaar’ en ‘massafolteraar’ beter. Een martelaar getuigt van zijn geloof met het allergrootste offer. Iedere christelijke martelaar brengt het Woord in de praktijk: “Hebt uw vijand lief!” In het uiterste geval is dat de persoon die jou wil doden. Door zijn bovenmenselijke prestatie getuigt de martelaar van God, omdat hij zijn beul alleen kan liefhebben met Gods hulp.
Er zijn in de geschiedenis vele massavervolgingen van christenen geweest die ontelbare martelaren hebben voortgebracht. De vervolgingen onder de romeinse keizers Decius en Diocletiaan waren verschrikkelijk en grootschalig. Maar niet minder gruwelijk waren de vele andere vervolgingen in de geschiedenis van het christendom. Tot op de dag van vandaag sterven er mensen omwille van Christus. Een van de nieuwe martelaren is de Russische soldaat Yevgeny Rodionov die op 23 mei 1996 in Tsjetsjenië werd onthoofd. Hij is inmiddels heilig verklaard en op zijn graf gebeuren wonderen. Het korte leven van hl. Yevgeny Rodionov (1977-1996) getuigt van een diep geloof in Christus. Op 11-jarige leeftijd gedroeg hij zich al dapper door openlijk een kruisje te dragen, dat hem bij de communistische autoriteiten niet geliefd maakte. Zijn moeder waarschuwde hem voor de gevaren om zo openlijk zijn geloof te tonen, maar Yevgeny weigerde zijn kruisje te verbergen. Toen hij 19 was, werd hij gegijzeld door Tsjetsjeense rebellen. Hij werd in een kelder gevangen gehouden waar hij nauwelijks te eten kreeg en dikwijls geslagen en gemarteld werd. De rebellen probeerden Yevgeny en andere Russische krijgsgevangenen te verleiden om Christus te verloochenen en zich tot de islam bekeren. In tegenstelling tot de meeste van zijn medegevangenen, weigerde Yevgeny zijn Verlosser te verraden. Op 23 mei 1996 werd hij onthoofd door zijn beul Ruslan Khaikhoroyev. Deze liet de moeder van Yevgeny weten, dat haar zoon nog geleefd zou hebben als hij zich tot de islam bekeerd zou hebben. Maar Yevgeny wilde zijn kruis niet (laten) afnemen. Yevgeny‘s moeder, die nooit eerder een voet in een kerk had gezet, heeft zich door het martelaarschap van haar zoon bekeerd. Kort na de onthoofding van zijn zoon, stierf haar man van verdriet.
