angst

zondag gezien: docu over de achtste symfonie van Sjostakovitsj
met dirigent Jaap van Zweden en musicoloog Theodore van Houten
Dmitri SjostakovitsjSjostakowitsj schreef de 8e in de zomer van 1943 tijdens de beslissende oorlogsmaanden na de slag om Stalingrad. De première vond plaats in november 1943 en men verwachtte van de componist een overwinningssymfonie net zoals de 7e symfonie dat een jaar eerder was. Dat was niet zo, het is een beladen symfonie, waarin de verschrikkingen en het verdriet van een volk in oorlog uitgedrukt worden. In deze uitzending veel archiefbeelden van de componist, Rusland en Stalin.
 
Dmitri Sjostakowitsj werd geboren in 1906. Hij groeide op in een zeer goed milieu, had een eigen gouvernante en een pianoleraar. Hij heeft talent voor muziek en wordt in 1919 toegelaten tot het Conservatorium van Leningrad. Maar als zijn vader in 1922 overlijdt, moet hij de kost gaan verdienen voor zijn moeder en zussen. Naast zijn studie aan het conservatorium is hij bioscooppianist. Sjostakowitsj heeft een groot deel van zijn oeuvre geschreven tijdens het regime van Jozef Stalin en heeft net als de andere Russische componisten niet kunnen schrijven wat hij echt wilde. Het was een totalitair regime waarin de Partij bepaalde of muziek mooi of lelijk was. En waarin kunstenaars en schrijvers voor het minste geringste konden worden opgepakt. Toch heeft Sjostakowitsj - die bang en neurotisch was stukken geschreven “tégen“Stalin. Maar die werden vanzelfsprekend niet gepubliceerd. Ze verdwenen in een la.
 
Bron: cultura24.nl
Bijna vier decennia lang heeft Sjostakovitsj zich een gevangene in eigen land gevoeld. Natuurlijk heeft dit zijn muziek beïnvloed. Om te kunnen overleven moest Sjostakovitsj zich wel aanpassen. Hij wist echter zijn muziek zodanig te componeren, dat hij weliswaar voldeed aan de (wisselende) eisen van de overheid, maar waarin hij tegelijkertijd zijn gevoelens kon uiten en soms op verborgen wijze kritiek uitte.Ondanks alle moeilijkheden heeft Sjostakovitsj een groot oeuvre geschreven: met onder meer 15 symfonieën, 6 concerten, 5 opera’s, 15 strijkkwartetten en een groot aantal orkestwerken en muziek voor toneel en film. Zijn muziek is altijd zeer intens, soms ronduit satirisch en op andere momenten met veel humor.
 
Bron: musico.nl

Afgelopen zondagmiddag werd deze prachtige documentaire uit 2004 herhaald. Vanavond is deze om 23.23 nogmaals te zien, nu op de digitale zender Cultura .

Een leven in angst (Sjostakowitsj biografie van Theodore van Houten)