hoog hoger hoogst [ 16 ]

de oudste wolkenkrabbers van New York (1889-1894)

Negentiende eeuwse hoogbouw spreekt tot mijn verbeelding. De architecten van de vroege wolkenkrabbers stonden met het ene been al in de twintigste eeuw, maar met het andere nog helemaal in de negentiende eeuw. Dat is goed te zien in Lower Manhattan waar zich nog altijd de grootste concentratie wolkenkrabbers bevindt, die aan het begin van de twintigste eeuw gebouwd zijn in uiteenlopende neostijlen. Tegenwoordig bepalen de zakenpaleizen in Art Deco en de glazen dozen in de internationale stijl de skyline van Lower Manhattan, maar sommige vroege wolkenkrabbers zoals het neo-gotische Woolworth Building, zijn nog altijd duidelijk aanwezig. De Duitse blogger Schaedel maakte een aantal websites over de oudste wolkenkrabbers van New York, die inmiddels allang zijn afgebroken. Meestal zijn deze gebouwd in een pompeuze neo-barok stijl die Beaux-Arts wordt genoemd.

Tower Building
Tower Building (1889-1914) in de negentiende (links) en twintigste (rechts) eeuw

Tower Building (48 m)
Het Tower Building (1889-1914) aan Broadway 50 van Bradford Lee Gilbert was de eerste echte wolkenkrabber van New York met een stalen skelet. Het werd ongeveer tegelijkertijd met de Eiffeltoren gebouwd en was met zijn elf verdiepingen 48 meter hoog. Nadat het 25 jaar dienst had gedaan, werd het in 1914 alweer afgebroken. Bijna aandoenlijk is een foto van honderd jaar geleden waarbij je de eerste wolkenkrabber als een dwerg ziet ingeklemd tussen zijn veel hogere nakomelingen.

World Building
stereofoto uit 1897 van het World Building (1890-1955) dat van 1890 tot 1994 het hoogste kantoorgebouw ter wereld was.

World Building (94 m)
Een jaar later verrees vlakbij, aan de Park Row het World Building van architect George Browne Post. Het was bijna twee keer zo hoog dan het Tower Building en tot 1894 het hoogste kantoorgebouw ter wereld. Maar nog altijd waren kantoorgebouwen lager dan de hoogste kerktorens, al stelde het World Building de nabijgelegen Trinity Church al in zijn schaduw. Het World Building zou in 1955 worden afgebroken. Er kwam geen hogere wolkenkrabber voor in de plaats, maar een brede autosnelweg naar Brooklyn Bridge.

Manhattan Life InsuranceBuilding
Het Manhattan Life Insurance Building (1894-1963) aan Broadway 64-66 was tussen 1894 en 1899 het hoogste kantoorgebouw ter wereld. In 1904 kreeg het een andere koepel (foto rechts)

Manhattan Life Insurance Building (106 m)
De opvolger van het World Building als hoogste gebouw van New York, was het 106 meter hoge Manhattan Life Insurance Building van de architecten Kimball & Thompson. Het was het eerste kantoorgebouw ter wereld dat de honderd meter grens overschreed. Maar nog altijd was de domtoren in Utrecht hoger… Daarin zou snel verandering komen. Vijf jaar was het 119 meter hoge Park Row Building verrezen dat bijna tien jaar lang het hoogste kantoorgebouw ter wereld zou blijven. Het Manhattan Life Insurance Building werd in 1963 afgebroken.

Manhattan 1902
de skyline van Manhattan in 1902
links het World Building (94m) en in het midden Park Row Building (119 m)

meer uit deze reeks | ephemeralnewyork.wordpress.com