Filosofie Scheurkalender 11 maart
“Dogma’s zijn grotere vijanden van de waarheid dan leugens.”
uit: Menschliches, Allzumenschliches (1878)
uit: Menschliches, Allzumenschliches (1878)
De werkelijkheid is volgens Nietzsche een onophoudelijk worden en gebeuren; zij is voortdurend in beweging. Dit komt omdat er verschillende krachten op elkaar inwerken en al deze krachten hebben een “wil tot macht”. Met andere woorden: elke kracht wil de boventoon voeren.
In een werkelijkheid met dergelijke krachten is waarheid niets anders dan een machtsgreep: het definieëren van waarheid is bedoeld om de werkelijkheid beheersbaar te maken. Iedereen interpreteert de wereld in het licht van zijn eigen waarden en bedoelingen.
Nietzsche bekritiseert niet dat we met ons denken de wereld naar onze hand zetten. Wat hij bestrijdt is de idee dat onze interpretaties exact corresponderen met de werkelijkheid. Er zijn geen feiten en er bestaat geen objectieve waarheid. Er zijn alleen interpretaties.
De leugenaar is zich bewust van het feit dat hij de werkelijkheid verdraait. Dat is volgens Nietzsche dus geen probleem. De dogmaticus gelooft echter in de absoluutheid van zijn overtuigingen; zijn verdraaiing van de werkelijkheid is dus onbewust. De dogmaticus is volgens Nietzsche een grotere vijand van de waarheid dan de leugenaar, omdat hij ontkent dat waarheid van perspectieven en belangen afhangt.
Claire Polders
In een werkelijkheid met dergelijke krachten is waarheid niets anders dan een machtsgreep: het definieëren van waarheid is bedoeld om de werkelijkheid beheersbaar te maken. Iedereen interpreteert de wereld in het licht van zijn eigen waarden en bedoelingen.
Nietzsche bekritiseert niet dat we met ons denken de wereld naar onze hand zetten. Wat hij bestrijdt is de idee dat onze interpretaties exact corresponderen met de werkelijkheid. Er zijn geen feiten en er bestaat geen objectieve waarheid. Er zijn alleen interpretaties.
De leugenaar is zich bewust van het feit dat hij de werkelijkheid verdraait. Dat is volgens Nietzsche dus geen probleem. De dogmaticus gelooft echter in de absoluutheid van zijn overtuigingen; zijn verdraaiing van de werkelijkheid is dus onbewust. De dogmaticus is volgens Nietzsche een grotere vijand van de waarheid dan de leugenaar, omdat hij ontkent dat waarheid van perspectieven en belangen afhangt.
Claire Polders
Waarheid bij Nietzsche : bestaat niet.
Nietzsche stelt de waarheid beneden de werkelijkheid en benadert deze mechanisch: waarheid is voor hem een instrument om macht uit te oefenen op de werkelijkheid.Dogma bij Nietzsche: zie boven.
Een objectieve, onafhankelijke waarheid bestaat voor hem niet; hij meent dat waarheid altijd subjectief is omdat deze altijd gekleurd door onze perspectieven en belangen.Leugen bij Nietzsche: zie boven.
Nietzsche lijkt te ontmaskeren, maar construeert juist een anti-dogma dat de ultieme leugen als waarheid presenteert: ‘God is dood’ en
‘de waarheid bestaat niet’.
