Museum Boijmans van Beuningen Rotterdam tot 10 februari 2013
“Het Bijbelboek Genesis is rauw, bizar en zo straat als een stoeptegel”, volgens Daniël de Wolf, de schrijver van de zogenaamde straatbijbel.
De straat is hot. Zo wordt de jongerencultuur voor een belangrijk deel door de straatcultuur bepaald. Je kunt beter streetwise zijn dan een boekenwurm, wil je als jongere weerbaar en cool zijn. Dat verklaart voor een deel waarom de straat zoveel aantrekkingskracht uitoefent op de jeugd. Maar de straatcultuur heeft ook invloed op wat vroeger de Hochkultur was. Zo zijn we gewend geraakt aan graffiti in het Museum van Schone Kunsten en Van Eyck op straat. Het lagere en het hogere net zolang blijven omkeren totdat alles horizontaal geworden is en op straat is komen te liggen. Nivelleren beperkt zich echt niet alleen tot Rutte II.
Op weg naar Van Eyck liepen wij over stoeptegels met ronde, slijtvaste stickers met fragmenten van Van Eyck‘s Annunciatie uit 1435. Kunst op straat. Voor Van Eyck zou dit ondenkbaar en zeker schokkend zijn geweest. Niet alleen omdat het om zijn kostbare werk ging, maar vooral omdat het om het heilige gaat. Dat is precies datgene dat in de massacultuur met zijn dominante straatcultuur vervlakt tot een trottoirsticker. Het heilige komt op hetzelfde lage niveau als een reclamesticker en houdt zo op om heilig te zijn. Of wordt even “heilig” als het logo op de stoep voor een MacDonald restaurant. Het is de erfenis van pop art.
Op de fragmenten uit Van Eyck’s Annunciatie die de gemeente Rotterdam in de Witte de Withstraat en in de buurt van het Museum Boijmans van Beuningen op straat heeft gegooid, zien we bijvoorbeeld de duif, voor de christelijke Van Eyck het symbool van de Heilige Geest. Ook zien we het portret van de aartsengel Gabriël.
Niemand lijkt er mee te zitten dat hier met de onderkant van de schoen overheen gelopen wordt. Zouden moslims Djibriel al herkend hebben? Ik denk het niet. Met de onderkant van de schoen een portret aanraken, geldt in de islamitische wereld als een grove belediging. Dat een van die portretten de aartsengel Djibriel is, die zich aan Mohammed zou hebben geopenbaard en hem de koran zou hebben gedicteerd, is geen bijkomend detail.
Blijkbaar hebben de moslims nog niet in de gaten dat de trottoirstickers van Mothership voor de islam godslasterlijk zijn. Dat er vanuit christelijke hoek nog niet gereageerd is, verwondert mij niet. Over het christendom is inmiddels al zoveel heengelopen, dat de meeste christenen maar berusten.
Kunstproducent Mothership zorgt ervoor dat Van Eyck ook op straat aanwezig is, in de vorm van stickers op stoeptegels met fragmenten uit een van de beroemde werken. En dat is nog maar het begin, er zal nog veel meer volgen.