whydunnit

opnieuw gezien op DVD: JFK (1991) van Oliver Stone

JFK 1991Het is al zeker tien jaar geleden dat ik JFK (1991) van Oliver Stone voor de laatste maal zag. Afgelopen vrijdag was het precies vijftig jaar geleden dat Kennedy op Dealey Plaza werd doodgeschoten. Sindsdien zijn er tal van complottheorieën in omloop die allen één ding met elkaar gemeen hebben: Lee Harvey Oswald was niet de enige dader en het rapport van de Warren Commission dat het officiële onderzoek van de moord afsloot, zou een coverstory zijn om de waarheid achter de moord op President John F. Kennedy te verbergen.

Oliver Stone baseerde het scenario van JFK voor het grootste deel op het boek On the Trail of the Assassins (1988) van Jim Garrison. Deze officier van Justitie uit New Orleans deed in 1967 en 1968 onderzoek naar de moord op Kennedy en ontdekte dat het rapport van het officiële onderzoek uit 1964 veel verzwijgt.

To sin by silence when we should protest makes cowards of men

Ella Wheeler Wilcox

De rol van Jim Garrison wordt in de film gespeeld door Kevin Costner. Met overtuiging zet hij een bevlogen onderzoeker neer die boven alles de waarheid boven water wil halen. Het motto aan het begin van de film “To sin by silence when we should protest makes cowards of men.” van Ella Wheeler Wilcox zou ook aan het begin van de biopic over Sophie Scholl hebben kunnen staan.

Oliver Stone liet zich voor het scenario van JFK net als Jim Garrison in zijn boek leiden door de vraag: Waaróm werd president Kennedy vermoord? Deze vraag was essentiëler dan de whodunnit-vraag. Garrison was het waarom in zijn onderzoek centraal gaan stellen na een ontmoeting in Washington D.C. met X, in de film gespeeld door Donald Sutherland.

Meeting with X in JFK
Kevin Costner en Donald Sutherland

We weten dat deze X. in werkelijkheid Leroy Fletcher Prouty (1917-2001) heette. Ik ontdekte op de bonus DVD in de DVD-box een interview met deze Prouty. Uit dit interview komen we te weten wie X in de film met General Y bedoelde, namelijk Edward Lansdale (1908-1987), een hoge officier uit het Amerikaanse leger die daarnaast werkte voor de CIA.

L. Fletcher Prouty alleged that Edward Lansdale can be seen in one of the “three tramps” photographs that were taken near the Texas School Book Depository shortly after the assassination of United States President John F. Kennedy. Based on Prouty‘s account of Lansdale, Dale Dye portrayed the character named “General Y” in the 1991 Oliver Stone film JFK. According to Stone, the development of the character was inspired by Prouty. He said that it was not meant to be Lansdale, but rather someone “like a Lansdale” that represented alleged misdeeds on the part of the CIA in a cover-up of the assassination.
 
Bron: en.wikipedia.org

Jim Garrison daagde in 1969 een van de verdachten in het complot tegen Kennedy voor de rechter, de zakenman Clay Shaw. De Trial of Clay Shaw op 29 januari 1969 werd voor Garisson een nederlaag. Maar hij zou zijn zoektocht naar de waarheid nooit staken. Toen hij in 1988 On the Trail of the Assassins publiceerde, leidde dat een paar jaar later tot de indrukwekkende film van Oliver Stone. Deze gaf de zoektocht naar het ware verhaal een nieuwe impuls.

JFK is een erg lange (189 min., director’s cut: 206 min.) en ingewikkelde film geworden met een enorme dichtheid aan informatie en razendsnelle montage. Zelf kan ik JFK niet in één keer zien en ook niet zonder telkens terug te spoelen. Maar het doet recht aan het boek en de zoektocht naar waarheid van Jim Garrison. Bovendien was JFK ook een groot commercieel succes.

JFK [ imdb.com ] | JFK [ en.wikipedia.org ]