succesvol gaten dichten

vandaag gaat wereldwijd de film De Da Vinci Code in premiére

Gnosis is in. Na de hype rond het Judas Evangelie gaat vandaag de langverwachte verfilming van Dan Brown’s bestseller in premiére. Vijftig miljoen mensen hebben De Da Vinci Code inmiddels gelezen en zijn vaak niet alleen enthousiast over de fictie maar ook over de feiten waarop Dan Brown zijn spannende reli-detective heeft gebaseerd.
gnostische tekst Misschien is het megasucces juist te danken aan deze verweving tussen feiten en fictie. Je zou het ook inlegkunde kunnen noemen. De historische bronnen , meestal gnostische geschriften uit de eerste eeuwen na Christus, zitten vaak net als het Judas Evangelie boordevol gaten. Met een beetje fantasie kun je deze opvullen zodat er een spectaculair verhaal ontstaat, dat plotseling ‘nieuw licht werpt’ of een ‘ander verhaal’ vertelt. Opzienbarend! spectaculair! dit moet je lezen!

Intussen blijft het allemaal verzinsel , hoe handig er ook van de historische bronnen gebruik gemaakt wordt om de fictie aannemelijk te maken.

De journalist Henk Schutten heeft boek geschreven over het Judas Evangelie en op zijn website een forum geopend waar al weken intensief van gedachten wordt gewisseld over historische bronnen, waar gnostici universele kennis in bevestigd zien en christenen hun geloof op baseren. Enkele weken geleden startte ik een forumdraad met als onderwerp: een nieuwe gnostische aanval op de orthodoxie?

Orthodoxie en gnosis hebben altijd tegenover elkaar gestaan, ook al beweren sommigen dat beiden goed te verenigen zijn en spreken zij over een “gnostisch christendom”.

Veel nieuwetijdse spiritualiteit wordt gekenmerkt door het zoeken naar authentieke, persoonlijke ervaringen. De zoeker gaat een weg die niet door leerstellingen is geplaveid, maar onderzoekt wel allerlei geestelijke tradities. Een veel gehoord motto is: “eenheid in verscheidenheid”. Polarisatie hoort daar niet bij. Er is juist een neiging om alle geestelijke tradities te assimileren in één universele mystieke ‘leer’. Gnosis (maar bijv. ook Vedanta) komen dicht in de buurt van die ‘Universele Leer’.

Gnosis lijkt voor velen de oorspronkelijke boodschap van de historische Jezus van Nazareth (in de nieuwetijdse spiritualiteit liever opgevat als historische figuur dan als de Zoon van God, laat staan de Eéngeboren Zoon van God) Veel gnostische geschriften, waaronder nu ook het zgn ‘evangelie’ van Judas, proberen gnosis en christendom met elkaar te verenigen. Christelijk geloof en gnosis zouden niet tegenover elkaar staan.

Maar is dit wel zo? Als we ons in het gnosticisme gaan verdiepen, zien we al snel een zeer dualistisch wereldbeeld en een bizarre mythologie, die helemaal niet met het christelijk geloof te verenigen zijn.

In de eerste eeuwen van het jonge christendom probeerde het gnosticisme christenen ervan te overtuigen dat Jezus geen werkelijk lichaam bezat en loochenden zij daarmee Zijn menswording. Terecht werd deze leer (docetisme) als dwaalleer verworpen.

Nu, bijna 20 eeuwen later, lijkt het erop dat de gnosis opnieuw zijn pijlen richt op een (o.a. door ‘de Verlichting’) uitgehold christendom. Ons geestelijk onderscheidingsvermogen is afgestompt geraakt in deze verwarrende tijd die rijp is voor het Judas ‘evangelie’. Dat duikt ‘plotseling’ weer op met de conclusie: Jezus van Nazareth was een gnosticus en de Kerk heeft het allemaal verdraaid en van Jezus de Zoon van God gemaakt.

Het is het een of het ander. Aan ons de keuze.