uit de serie Die zweite Heimat – Chronik einer Jugend van Edgar Reitz
Edgar Reitz werkte zes jaar aan het draaiboek van Die zweite Heimat – Chronik einer Jugend. Hij schiep een eigen wereld in het München van de jaren zestig, een raderwerk van personages en dramatische gebeurtenissen waarin elk detail zijn plek heeft binnen het geheel. Dit gevoel voor precisie heeft hij misschien van zijn vader, die horlogemaker was.
Begin jaren zestig was Reitz samen met Alexander Kluge één van de jonge filmmakers achter het Oberhausener Manifest (1962), een initiatief van DOC 59, een groep jonge cineasten uit München die zich sterk maakten voor de verjonging van de naoorlogse Duitse film onder het motto Abschied von Papas Kino. Net als de jonge honden van de Nouvelle Vague bruisten ze van jeugdig élan, helemaal in de geest van de jaren zestig met zijn performances en ludieke acties. In Die zweite Heimat zien we dit autobiografische element telkens terug in de figuren Stefan, Rob en Reinhard, de drie jonge cineasten die samen met de musici deel uitmaken van de kunstenaarskolonie in Schwabing.
Edgar Reitz is duidelijk een liefhebber van de Franse film en combineert het registrerende existentialisme van Robert Bresson graag met het levendige en lichtvoetige van Jean Renoir en de visuele grappen van Jacques Tati. Psychologische dieptepeilingen wordt afgewisseld met de burlesque, vaak ondersteund met keutelende blaasmuziek. Personages als Alex, mevrouw Cerphal of Marie-Goot lenen zich uitstekend voor dergelijke momenten omdat ze eerder typetjes zijn dan uitgewerkte karakters. Maar als typetje vallen ze toch niet uit de toon naast de personages met reliëf. Het komische en het dramatische gaan bij Reitz samen. Dat geeft Heimat zijn unieke bitterzoet.
De beeldvondsten zitten vaak verstopt zodat je ze pas opmerkt als je de scène een paar keer bekeken hebt. In Die ewige Tochter krijgt de trieste figuur Juan een extra dimensie doordat we in een aantal scènes ‘s avonds laat op straat telkens zijn schaduw zien. Bij dergelijke opnamen spookt de The Third Man altijd in mijn achterhoofd. Deze film noir uit 1949 heeft het zwart-witbeeld van de langgerekte schaduw over natte straatstenen tot een icoon gemaakt, maar het stijlmiddel dateert uit de Duitse expressionistische film van de jaren twintig en is psychologisch. Door de stille en trieste Juan telkens met zijn schaduw te filmen, wordt hij een schim, de dolende die hij zich voelt.
Een duidelijke Tatièske visuele grap is de scene waarin mevrouw Cerphal haar lippen probeert te stift in de weerspiegeling van de slinger van een staartklok. Mevrouw Cerphal zou trouwens perfect gepast hebben in Les vacances de monsieur Hulot met haar malle dophoedje en mantelpakje.
In Die Hochzeit is een shot van ongeveer 10 seconden met Clarissa op een kerkhof in Parijs. Ze staat gebogen over het graf van de Nederlandse filmer Joris Ivens. De grafsteen toont het geboorte- en het sterfjaar: “1898-19__ “ De schaduw van een bloem maakt de twee laatste cijfers onleesbaar. In werkelijkheid staat daar 1989, maar dat zou wat vreemd zijn voor een film die speelt in 1964. Het is een magische tijdssprong, waarmee Reitz zijn bewondering wilde uitdrukken voor de cineast die Reitz “een engel” noemde.
Bron: heimat123.net
Die Hochzeit [ imdb.com ] | Die ewige Tochter [ imdb.com ] | bitterzoet [ 1 ]
