Op 7 november is het honderd jaar geleden dat in Petrograd (zoals Sint-Petersburg in 1917 heette) de Oktoberrevolutie (volgens de Juliaanase kalender was het op 24 oktober 1917) plaatsvond. In de media zal er deze maand dus veel teruggekeken worden op de Russische Revolutie van 1917. Gisteren was op BBC2 de documentaire Countdown to revolution te zien, waarin vanaf 245 dagen vóór 7 november 1917 wordt teruggekeken op de ontwikkelingen die tot de Russische Revolutie hebben geleid.

Ruslandhistoricus Orlando Figes schreef naast een boek over de Krimoorlog ook een boek over het revolutionaire Rusland. In Revolutionair Rusland 1891-1991 schrijft hij: “Toen de bolsjewieken de macht grepen, bleven de theaters en restaurants gewoon open en ook de trams bleven volgens de dienstregeling rijden. De revolutie van oktober was een staatsgreep die slechts door een kleine minderheid van de bevolking werd gesteund.” (bron)

Dat is een heel ander verhaal dan verteld wordt in Октябрь (1927) van Sergei Eisenstein. In deze beroemde propagandafilm, die ter gelegenheid van het tienjarige jubileum van de Russische Revolutie werd gemaakt, wordt de revolutie juist voorgesteld als een beweging van mensenmassa’s. De bolsjewistische elite had besloten dat de revolutie als hét momentum van het volk moest worden herinnerd.

Eisenstein pleegt dus ware geschiedvervalsing. Acht jaar later zou Leni Riefenstahl een andere beroemde propagandafilm maken. Maar ditmaal waren de massa’s wél echt.

Oktoberrevolutie [ nl.wikipedia.org ]

Volgens de documentaire De Retro Revolutie begon de retro revolutie in 2007 met de serie Mad Men. Op deze blog schreef ik de afgelopen tien jaar veel over deze Amerikaanse tv-serie die zich afspeelt op een reclamebureau in New York in de jaren zestig. Daarbij was ik steeds geïnteresseerd in de set decoration. Production designer Dan Bishop maakte een zeer geloofwaardige reconstructie van het tijdsbeeld in de jaren zestig. Hij liet niet het iconische beeld van die tijd zien, zoals in de retrofilms Down with Love (2003) of Austin Powers – The Spy who shagged me (1999) maar scheerde er vlak langs op. In de jaren zestig stonden er overal nog volop meubels uit de jaren veertig en vijftig. Dus werden deze ook in beeld gebracht. Zo zagen de jaren zestig er in werkelijkheid uit, half uit de cocon van de jaren veertig en vijftig gekropen.

Living in the Past Is a Full-Time Gig [ nytimes.com ]

Gisterenavond zond de BBC de documentaire
The Pilgrims van Ric Burns uit. De Brits-Amerikaanse acteur Roger Rees speelt hierin William Bradford (1590-1657), zijn laatste rol vlak voor zijn overlijden in 2015. Voor The New World (2005) had hij zich ook al eens ingeleefd in een Engelse kolonist aan het begin van de zeventiende eeuw. Rees speelt zeer overtuigend de eerste gouverneur van de Plymouth Colony.

De eerste Engelse kolonisten in de Nieuwe Wereld waren geen gelukszoekers zoals de conquistadores in Zuid-Amerika. Zij kwamen niet voor het goud, maar waren Engeland ontvlucht vanwege hun geloof. De pelgrims van de Mayflower waren, zoals we nu zouden zeggen, een groep mensen die waren “weggezet” (vanwege hun geloof). Toen ze begin september 1620 uit de haven van Plymouth koers zetten naar de Nieuwe Wereld en daarmee een zeer onzekere toekomst tegemoet gingen, was dat uit een combinatie van wanhoop en hoop om aan de nog nauwelijks bekende overzijde van de oceaan een nieuw bestaan te kunnen opbouwen. In het doorleefde gelaat van William Bradford (Roger Rees) liggen de wanhoop en hoop door elkaar gevlochten. De Pilgrim Fathers zochten niet het El Dorado, het aardse paradijs, maar het hemelse Jeruzalem. Hun onwankelbare geloof is van mythische proporties. Door alle ontberingen, ziektes en ellende heen vestigden ze hun hoop op God. Dat maakt het verhaal van de Pilgrim Fathers in onze tijd van massamigratie zo indrukwekkend.

In The Pilgrims, Ric Burns Looks at Mythmaking [ nytimes.com ]