Maandelijks archief: februari 2014

de Krimoorlog [ 2 ]

de casus belli: De Slag bij Sinope op 30 november 1853

In de herfst van 1853 waren er in de Zwarte Zee al weken lang gevechten geweest tussen schepen van het Russische Rijk en schepen van het Ottomaanse Rijk. De Turken lieten verschillende squadrons in de Zwarte Zee patrouilleren. In november besloot Rusland de Ottomaanse vloot in één klap te vernietigen. Daarbij werd gebruik gemaakt van een nieuw wapen dat het Ottomaanse Rijk nog niet kende: de exploderende granaat. Deze was in 1823 door de Fransman Henri-Joseph Paixhans uitgevonden. In de jaren veertig verschenen de eerste scheepskanonnen die granaten konden afschieten.

Paixhans
Paixhans kanon
Terre! l’obus est Dieu,
Paixhans est son prophète.
Aarde! de granaat is God,
en Paixhans is zijn profeet.

Victor Hugo

Previously, warships had relied upon cannons firing solid iron shot which could batter a target ship to pieces with repeated hits. The shells fired from Paixhan’s guns had the ability to strike a wooden target, penetrate into the structure, and then detonate, blasting the wooden construction apart and causing fires–always dangerous aboard wooden vessels.
 
Paixhans guns were adopted by various European years over the subsequent decades, but it was not until 1853 that the full destructive power of these guns was demonstrated. The first real test of the Paixhans pattern naval gun came at the Battle of Sinope (1853).
 
In one hour, the Russian ships of the line–armed with Paixhans guns–crushed the Turkish squadron utterly. Of the the twelve Turkish vessels present at Sinop, only one corvette managed to escape. The remaining Turkish vessels were blown apart or set on fire by the shells of the Russian Paixhans guns.
 
Bron: civilwar-online.com
sinope 1853-2003
in 2003 gaf Rusland een postzegel uit ter gelegenheid van de Slag bij Sinope (1853-2003) Het bekende schilderij van Iwan Konstantinowitsch Aiwasowski illustreert deze historische gebeurtenis.
In het plan van admiraal Pavel Nakhimov werden de Russische schepen in twee rijen opgesteld , die op korte afstand het vuur openden. De Imperatritsa Maria (Keizerin Maria) met 84 kanonnen aan boord liet onder bevel van Nakhimov als eerste het anker vallen tegenover de het fregat Auni Allah dat met 44 kanonnen was uitgerust. Binnen een half uur was het Turkse fregat doorboord met gaten. Toen de Turken tenslotte de ankerkabels doorsneden, liep het schip vast aan de grond. In het volgende half uur nam de Imperatritsa Maria de Fazli Allah onder vuur, die ook met 44 kanonnen was uitgerust. Schout-bij-nacht Fyodor Novosilsky beschadigde met zijn 120 kanonnen zware schip de Turkse schepen Damiad en Nizamie.
 
De overige Russische schepen waren niet minder succesvol : het Turkse fregat Navek Bakhri ontplofte en de kust werd overspoeld met wrakstukken. De korvet Guli Sephid werd ook vernietigd. Het enige Turkse schip dat door de Russische lijn wist heen te breken, was het fregat Taiph met 20 kanonnen. Dit schip vluchtte naar Constantinopel en bracht daar het nieuws van de nederlaag. In de Slag bij Sinop kwamen 266 Russische officieren en bemanningsleden om. Bij de Turken waren er meer dan 3000 doden en de gewonden. Osman Pasha werd gevangen genomen.
 
Vice-admiraal Nakhimov werd onderscheiden met de Orde van Sint-Joris voor zijn rol in de overwinning . De Slag bij Sinope werd het begin van de Krimoorlog. Vanaf 23 december 1853 kreeg een gecombineerde Engelse en Franse vloot de taak om in de Zwarte Zee de van de Turkse kust te verdedigen. Half mei 1854, verklaarden Engeland en Frankrijk de oorlog aan Rusland.
 
Bron: neva.ru

de Slag bij Sinope [ nl.wikipedia.org ]

de Krimoorlog [ 1 ]

de eerste industriële oorlog uit de geschiedenis

Nu alle ogen in de wereld weer op de Krim gericht zijn, heb ik eens wat gelezen over die oorlog uit de negentiende eeuw waar we in Nederland zo weinig over weten. De enige naam die we aan deze oorlog kunnen verbinden, is meestal die van Florence Nightingale. De motieven die tot deze oorlog leidden, de strijdende partijen en het verloop van de oorlog zijn tamelijk onbekend.

Toch is deze oorlog om een aantal redenen te belangrijk om onder het stof te laten liggen. Al is het maar om iets te begrijpen van de huidige situatie op de Krim.

Daarbij echoot de Krimoorlog nog altijd na in de relatie tussen Rusland en West-Europa.

De Krimoorlog wordt beschouwd als de eerste industriële oorlog.
Wat maakte deze oorlog anders dan alle voorgaande oorlogen?

De Krimoorlog wordt beschouwd als de eerste industriële oorlog. Nog vóór de Amerikaanse Burgeroorlog, de Frans-Duitse oorlog, de Boerenoorlog en zestig jaar vóór de Eerste Oorlog. Wat maakte deze oorlog anders dan alle voorgaande oorlogen?

De technologie van het industriële Europa bracht voor die tijd geavanceerde vuurwapens met een grote vernietigingskracht. Zo introduceerden de Russen aan het begin van de oorlog een kanon dat ongericht een regen van granaten op de vijand kon afschieten. Hiermee schoten in november 1853 Russische oorlogsschepen in de haven van Sinope aan de noordkust van Anatolië de hele Turkse vloot aan flarden. Het Ottomaanse Rijk had de technologische vooruitgang niet bij kunnen benen en was de zieke man van Europa geworden. Engeland en Frankrijk moesten wel te hulp schieten om de Russische expansie tegen te houden en de Russische vloot uit de Middellandse Zee te houden.

De technologie zorgde niet alleen voor betere wapens, ook de logistiek van de oorlog veranderde. Door de spoorwegen en de telegraaf werden verbindingslijnen plotseling veel sneller. Dat gaf een enorme voorsprong op paard-en-wagen en de postduif.

Ook ging de oorlogsverslaggeving in de kranten een rol van betekenis spelen. Met name in Engeland werd het thuisfront via de oorlogsverslaggeving in de Times dagelijks op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Voor het eerst zouden de massamedia invloed uitoefenen op het verloop van de oorlog. De Britse fotograaf Roger Fenton werd de eerste oorlogsfotograaf uit de geschiedenis.

Overigens was de Krimoorlog niet de eerste oorlog waarin gefotografeerd werd. Acht jaar eerder werden er al foto’s genomen tijdens de Mexicaans-Amerikaanse oorlog (1846-1848).

kaartje krimoorlog
het strijdtoneel van de Krimoorlog beperkte zich niet alleen tot de Krim

Wanneer je Europese machtsverhoudingen in de eerste helft van de negentiende eeuw bestudeert, dan kun je bijna niet anders dan tot de conclusie komen dat het halverwege de eeuw wel tot een groot conflict moest komen tussen Rusland en Engeland. Na de Napoleontische oorlogen die in 1815 met het Congres van Wenen werden afgesloten, ontstond een nieuwe “wereldorde” in Europa. De geallieerden Engeland, Oostenrijk en Rusland tekenden een nieuwe kaart van Europa. Wat er in 1815 in Wenen gebeurde, zou in 1945 in Jalta (op de Krim!) en in Potsdam opnieuw gebeuren: de overwinnaars zouden uitmaken hoe Europa eruit zou komen te zien. De strijd tegen Napoleon en Hitler had de bondgenoten in elkaars armen gedreven. Maar hun belangen waren zo verschillend dat het bondgenootschap snel bekoelde.

Nadat Hitler verslagen was, zouden de Sovjet-Unie en het Westen uit elkaar drijven. Dat gebeurde ook met Rusland en Engeland toen Napoleon van het toneel verdween. De Koude Oorlog heette in de negentiende eeuw The Great Game en duurde bijna honderd jaar van 1813 tot 1907. Rusland en Engeland bleven hun invloedssfeer in Azië uitbreiden. Zo ontstonden er conflicten in Perzië en Afghanistan waarbij de beide grootmachten indirect tegen elkaar stonden.

Tijdens de Krimoorlog kwam het tot een directe confrontatie tussen het Brits Imperium en het Russische Rijk. Dat ook Frankrijk aan het conflict deelnam, had te maken met de Franse koloniale belangen en met de ambities van Napoleon III. Ook Savoye en het Koninkrijk Sardinië die bezig waren om van Italië een natiestaat te maken, sloten zich aan bij Frankrijk. Het Ottomaanse Rijk kon dus rekenen op vier bondgenoten in de strijd tegen Rusland.

pigorov1
detail van de verdediging van Sebastopol 1854—1855 door Franz Alekseevich Roubaud (1901-1904)
The panorama Defence of Sevastopol 1854—1855 is a well-known work of battlefield painting and a historical-artistic monument to heroism of those who defended the city during the Eastern (Crimean) War between the Russian Empire and the allied coalition of Great Britain, France, Turkey and Sardinia aimed at redistribution of the spheres of influence in Europe, the Caucasus, the Middle East, Front Asia and Asia Minor. Today it is the only panorama in Ukraine and one of the best in the world.
 
Bron: sergoyalta.at.ua
de belegering van sebastopol 1855
belegering van Sebastopol in 1854-1855 de Engelse (rood) en Franse (blauw) loopgraven lagen als een gordel om de stad heen

Krimoorlog [ nl.wikipedia.org ]

Willem Frederik van Oranje

gelezen op geschiedenisbeleven.nl:
Willem I -de comeback van een Oranjevorst door Helm Horsten

In het voorjaar van 2010 keek ik naar de Nederlandse dramaserie De Troon, gebaseerd op het boek Voor de troon wordt men niet ongestraft geboren van Dorine Hermans en Daniela Hooghiemstra. Eigenlijk was deze serie een royalty soap over het leven van Willem I, II en III. De eerste delen gingen over het leven van Willem Frederik (1772-1843), zoon van stadhouder Willem V en Wilhelmina van Pruisen. Sinds 1813 is hij bekend als koning Willem I.

tischbein_frederikwillem1788

een portret van Willem Frederik op 16-jarige leeftijd. Het is een pastel van Johann Friedrich August Tischbein die we vooral kennen van het bekende schilderij van Goethe in der Campagna dat hij een jaar eerder maakte.

Over de eerste Oranjekoning verscheen in november een vuistdikke biografie, geschreven door Jeroen Koch. Politicoloog Helm Horsten schrijft vandaag op geschiedenisbeleven.nl over een comeback van Willem I. Ik ben blij dat koning Willem I volop in de belangstelling staat. Het beeld dat in de royalty soap De Troon over hem naar voren kwam, is het tegendeel van een geflatteerd portret. Zo poezelig als de pastel van Tischbein hoeft het natuurlijk niet, maar doorslaan naar de andere kant lijkt mij ook niet gewenst.

Nadat de Oranjefamilie in 1795 uit de Republiek was verjaagd, zwierf Willem Frederik twee decennia door Europa.
Koning Willem I, 1772 – 1843 (2013) door Jeroen Koch
 
Stadhouder van de Republiek had hij moeten worden, koning van het Verenigd Koninkrijk werd hij. Tweehonderd jaar geleden, op 30 november 1813, landde prins Willem Frederik op Scheveningen. Kort daarop werd hij uitgeroepen tot soeverein vorst. Twee jaar later was hij een koning die afwisselend vanuit Brussel en Den Haag de Nederlanden bestuurde – tot in 1830 de Belgen in opstand kwamen.
 
Het had er lang naar uitgezien dat deze bestuurder uit roeping nergens meer zou regeren. Overal bedreigden revolutie en oorlog de vorstenhuizen. Nadat de Oranjefamilie in 1795 uit de Republiek was verjaagd, zwierf Willem Frederik twee decennia door Europa. Hij probeerde vergeefs het stadhouderschap te heroveren, mocht korte tijd het Duitse Fulda besturen en streed voor Pruisen en Oostenrijk tegen Napoleon, de man die meer dan enig ander zijn lot bepaalde, als vijand en als voorbeeld. Met grimmig optimisme sloeg de Oranjevorst zich door de tegenslagen heen.
 
Koning Willem I had ambitie, plannen en macht. Vrede en welvaart voor de natie wilde hij. Industriëlen en kooplieden, politiek en pers, onderwijs en kerk: van de hele samenleving eiste hij medewerking. Met oppositie had hij geen geduld, al riep zijn autoritaire wijze van regeren precies dat op, en niet alleen bij de Belgen.
 
Jeroen Koch beschrijft het leven van Willem I in al zijn complexiteit. Jeugd en hofleven, verering en verguizing, liefdes en ruzies, talent en onvermogen, het was een leven waarin succes en tragiek elkaar afwisselden.
 
Bron: uitgeverijboom.nl

geschiedenisbeleven.nl