In Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (Over Nut en Nadeel van Geschiedenis voor het Leven, 1874) onderscheidt Nietzsche drie verschillende wijzen om met het verleden om te gaan: de monumentale, de antiquarische en de kritische wijze. Nietzsche pleit voor de laatste benadering. Zijn driedeling doet mij enigszins denken aan die van Immanuel Kant waarin drie houdingen ten aanzien van kennis onderscheiden worden: de dogmatische, de sceptische en de kritische benadering. Ook Kant koos voor de Derde Weg, die je ook als Koninklijke Weg zou kunnen zien.
Nietzsche leidt zijn betoog in met een citaat van Goethe: “Overigens heb ik een afkeer van alles wat slechts mijn kennis vergroot zonder meteen ook mijn handelen te stimuleren of te inspireren.” en vraagt zich af in een tijd die strak stond van historisme hoeveel historische kennis een mens eigenlijk verdragen kan. Wat heb je aan al die historische feiten als dat je verlamt waardoor je niet meer handelen kunt? Nietzsche zou in zijn latere geschriften steeds meer het “ogenblik” gaan verheerlijken, het moment waarop de mens zich heroïsch bevrijdt van zijn verleden en in het hier-en-nu springt.
Als Nietzsche getwitterd zou hebben, was hij vast en zeker geen volger geweest van twitter.com/1816now een kanaal dat dagelijks het nieuws uit 1816 brengt. Het kanaal heeft ruim 7000 volgers en bewijst dat de antiquarische benadering van het verleden te verenigen is met het hyperactuele medium dat Twitter heet.
