verlaten jeu de boule

De charge van de lichte brigade tijdens de Slag om Balaklava (1854)
in Opgespoorde wonderen (2003) van Rudy Kousbroek

opgespoorde wonderenIn 1855 maakte de Engelse fotograaf Roger Fenton de eerste oorlogsfoto uit de geschiedenis. Deze verscheen onder de titel The Valley of the Shadow of Death. Het is een ontstellend lege foto. We zien een kaal landschap dat gefotografeerd zou kunnen zijn door een of andere Marslander. Wanneer we beter kijken zien we op en langs het karrenspoor de stille getuigen liggen van de veldslag die hier op 25 oktober 1854 plaatsvond.

Rudy Kousbroek schrijft: “Het ongelofelijke van deze foto is geloof ik de stilte. De moorddadigheid van de kanonskogels is onzichtbaar en onhoorbaar, zoals de donderslagen die elk van hen moeten hebben begeleid. Het ziet er nu uit als een verlaten jeu de boules, maar de meeste van die kogels moeten op hun weg de lichamen van mensen en paarden hebben ontmoet; vooral paarden, want die zijn groter.”

Valley of the Shadow of Death
Roger Fenton, Valley of the Shadow of Death 1855
Salted paper print from glass negative
[ The J. Paul Getty Museum, Los Angeles ]
Het ziet er nu uit als een verlaten jeu de boules, maar de meeste van die kogels moeten op hun weg de lichamen van mensen en paarden hebben ontmoet; vooral paarden, want die zijn groter.

Hoe het er tijdens de veldslag op 25 oktober 1854 moet hebben uitgezien, toont ons de onderstaande prent: de charge van de Lichte Brigade in de richting van de Russische kanonnen. Van de 673 Engelse cavaleristen overleefden minder dan 200.

Battle of Balaklava
De charge van de Lichte Brigade in de richting van de Russische kanonnen William Simpson (schilder) en E. Walker (lithograaf) uitgegeven door Goupil & Cie, Paris en Day & Son, London. [ The Library of Congress ]

Rudy Kousbroek (1929-2010) was een van de grootste essayisten in ons taalgebied. In 1975 ontving hij de P.C. Hooftprijs voor essays. Hij was eredoctor in de filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2003 publiceerde hij zijn literaire fotocollectie Opgespoorde wonderen, waarvoor hij in september 2005 de Jan Hanlo Essayprijs ontving. In oktober 2005 verscheen de tweede serie, Verborgen verwantschappen en in maart 2007 de derde, Het raadsel der herkenning.
 
Bron: atlascontact.nl