In 1975 had mijn vader een chalet gehuurd pal tegenover de beruchte Eiger Nordwand in Zwitserland. Het jaar daarvoor waren we al in het ‘gletsjerdorp’ Grindelwald geweest en hadden we de bergen daar leren kennen. Als leergierige twaalfjarige wist ik uit mijn hoofd hoe hoog de omringende toppen waren: Jungfrau 4158, Mönch 4107 en Eiger 3970. Voor onze vakantie had ik me goed voorbereid en had ik een Nederlandse uitgave van het boek Die Weisse Spinne, in 1959 geschreven door Heinrich Harrer meegenomen. Heinrich Harrer, waar kenden we die naam ook alweer van? Juist, van Seven Years in Tibet. De Duitse avonturier had voor zijn beklimmingen in de Himalaya al flink wat geoefend in de Alpen en maakte in 1938 deel uit van het team dat als eerste in de geschiedenis de verschrikkelijke Nordwand bedwong. Over deze historische beklimming had Harrer de Witte Spin geschreven en het was tegelijkertijd een eerbetoon aan de vier mannen die hier twee jaar voor zijn eigen beklimming op noodlottige wijze waren omgekomen.

Met het boek op schoot zat ik met een verrekijker op de veranda naar de ruim 2 kilometer hoge massieve rotswand tegenover ons te turen. Ik was helemaal gefascineerd door het drama dat zich hier in 1936 had afgespeeld met de tragische dood van Toni Kurz als dieptepunt. Toen ik het gisterenavond in het docudrama zag nagespeeld liepen de rillingen weer over mijn rug. Kurz hing nét niet binnen handbereik van de reddingsploeg onder hem en bungelde na een verschrikkelijke koude en donkere nacht half bevroren aan een draad tussen hemel en aarde. Nog maar een meter of vijftien en hij was gered, maar een knoop in het touw paste niet door de gesp waardoor hij de laatste meters niet meer kon abseilen.

Toni Kurz, der völlig entkräftet und dessen linke Hand bereits erfroren war, benötigte drei Stunden für das Aufdröseln des Seils. Danach konnte er eine aus den einzelnen Litzen bestehende Verlängerung zu den Rettungskräften herablassen. Das herabgelassene Verlängerungsseil wurde durch den Wind für die Rettern unerreichbar verweht. Toni musste es einholen und beschwert nochmals herab lassen. Unten wurde ein 30 Meter-Seil angebunden und dies konnte er zu sich herauf ziehen. Das Ersatzseil war jedoch nicht lang genug. Von der Rettungsmannschaft wurde in aller Eile ein zweites 30 Meter-Seil angeknotet, welches die fehlenden Meter überbrücken sollte. Als er sich endlich mit einem Karabinersitz abseilen konnte, passte, nur noch wenige Meter über den Köpfen der Helfer, der Knoten nicht durch das Auge des Karabinerhakens. Unfähig, sich nach oben oder unten bewegen zu können, starb Toni Kurz Minuten später um 11.30 Uhr. Seine letzten Worte waren: „Ich kann nicht mehr.“

Bron: de.wikipedia.org

Ook de Engelse klimmer Joe Simpson (niet te verwarren met die andere ‘klimmer’ Tom Simpson die op de Mont Ventoux om het leven kwam.) raakte in de ban van het legendarische klimmersdrama op de Eiger. Hem overkwam in de Andes hetzelfde als Toni Kurtz met het verschil dat hij het net overleefde. Maar hij brak wel zijn been. Het eerste wat een bergbeklimmer dan denkt is niet “ik kan niet meer lopen!”, maar “ik kan niet meer klimmen!” Simpson zou daarna nooit meer een berg kunnen beklimmen, maar ontdekte gelukkig zijn verborgen schrijftalent en begon met succes boeken te schrijven waaronder de ‘bergklassieker’ Touching the Void . In The Beckoning Silence beschrijft hij het drama uit 1936 en relateert dat aan zijn eigen drama in de Andes met als grote vraag: “Waarom ik wel en hij niet.” Ook al vind ik bergbeklimmen met mijn verstand nog zo dwaas en zelfs bijna onethisch, gebrek aan respect voor het enorme doorzettingsvermogen van een bergbeklimmer heb ik niet.

Over het drama uit 1936 zijn verschillende films gemaakt: Der Weg ist das Ziel – Die Eiger Nordwand Tragödie 1936 [www.cinema.nl] en Nordwand die in oktober dit jaar is uitgekomen.