in de Nederlandse vertaling van Bas Heijne
Nadat ik mij laatst weer eens had laten onderdompelen in de waanzin van Apocalypse Now besloot ik toch maar eens het boek te gaan lezen waarop deze film gebaseerd is. Joseph Conrad schreef Heart of Darkness aan de vooravond van de twintigste eeuw in 1898 toen de koloniale uitbuiting op een dieptepunt was. Maar Heart of Darkness is meer dan een boek over de duistere kant van het kolonialisme. Het gaat vooral over de mens die van God en gebod is losgeraakt en kan daarom ook worden gelezen als een metafoor op de moderne, goddeloze mens. Maar een moraal zoals bij Dostojewsky (“als God niet bestaat, is alles geoorloofd”) zul je bij de ironische Conrad tevergeefs zoeken.
Het verhaal gaat over de missie van kapitein Marlow. Deze moet van een handelsmaatschappij op een verre post in de binnenlanden van Kongo agent Kurtz opsporen. Men zegt dat hij er ‘ondeugdelijke praktijken’ op na houdt. In de film Apocalypse Now is de missie van de hoofdpersoon verplaatst naar Vietnam en Cambodja en is Kurtz een Amerikaanse kolonel. Conrad baseerde het relaas van Marlow op zijn eigen ervaringen in Kongo Vrijstaat, waar hij als binnenschipper getuige was van de koloniale praktijken.
Bron: nl.shvoong.com/books/
Joseph Conrad werd in 1857 geboren in het Poolse Berdyczów (tegenwoordig Berdychiv in de Oekraïne) en groeide op in een verarmde adellijke en patriottistische familie. Zijn vader, Apollo Korzeniowski, schreef politiek getinte toneelstukken en vertaalde werken van auteurs als Charles Dickens, Victor Hugo en Shakespeare vanuit het Engels en Frans. In 1861 werd Josephs vader verbannen naar Vologda, en de 4 jarige Joseph en zijn moeder gingen mee. Vanwege de slechte gezondheid van moeder en het extreme klimaat in Vologda kreeg het gezin in 1865 toestemming om naar Tsjernihiv te verhuizen, waar moeder Ewelina Korzeniowska enkele weken later overleed aan de gevolgen van tuberculose. Vier jaar later overleed ook vader Apollo Korzeniowski, waardoor Joseph op 11 jarige leeftijd achterbleef als wees. Familielid Tadeusz Bobrowski nam de opvoeding voor zijn rekening, totdat de jonge Conrad op 16 jarige leeftijd verhuisde naar Marseille alwaar hij aanmonsterde op een schip en zeeman werd.
Conrad maakte vele reizen naar alle uithoeken van de wereld. Zijn jongensdroom om naar Afrika te reizen kwam uit. Hij voer ver landinwaarts op de Kongo door het de toenmalige Kongo-Vrijstaat. Indrukken en ervaringen van deze reis zijn terug te vinden in later werk, in het befaamde Heart of Darkness wordt de tocht over de rivier met een stoomschip uitvoerig beschreven en dient de reis naar het binnenland ook als metafoor voor een reis naar het innerlijke van de menselijke geest. Geschokt hoe de koloniale mogendheden zich gedragen tegenover de lokale bevolking besluit Conrad na één reis ontslag te nemen. (Bron: nl.wikipedia.org )
BBC documentaire over Kongo-Vrijstaat de privékolonie van de Belgische koning Leopold II