Je hebt films die de nadruk leggen op één verhaal en films die juist de nadruk leggen op de vele verhalen. In de laatste soort films gaat het meestal over met elkaar vervlochten mensenlevens, waarbij hun aanwezigheid in de film ‘slechts’ een spoor is, om met de filosoof Levinas te spreken. In terloopse opmerkingen, persoonlijke ontboezemingen en het gepraat van anderen, komen mensen tevoorschijn die met de bagage van hun verleden rondlopen. Levensechte mensen in plaats van radertjes in een plot.
In Another Year volgen we een jaar lang het bedaarde en tevreden echtpaar Tom en Gerri. De voortkeutelende muzieknoten die hun voortkabbelende leven hier en daar benadrukken, herinnerden mij aan Heimat van Edgar Reitz, ook zo’n registratiefilm over gewone mensen en het alledaagse leven. Deze cinema is de volmaakte tegenhanger van actie en suspense. Geen adrenalineshots dus, maar subtiele en psychologische observaties. Toch, en dat is het knappe, wordt Another Year nergens vervelend en slaapverwerkend. Regisseur en schrijver Mike Leigh schept uit de pijnlijk-komische dimensie van de menselijke conditie en haalt daarin tenenkrommende en vaak hilarische momenten naar boven. Another Year focust daarbij op een van de meest wezenlijke aspecten van de menselijke conditie, onze tijdelijkheid, onze houding tegenover het verstrijken van de tijd en de acceptatie van ouder worden.
Another Year is alledaags en zonder plot waardoor de mensenlevens die in deze film opduiken op de voorgrond kunnen komen. Door de gesprekken aan de keukentafel, in de huiskamer en in de volkstuin bij Tom en Gerri leren we door de sporen de mensen een klein beetje kennen. Gerri‘s collega Mary bijvoorbeeld, een teleurgestelde en beschadigde ziel die zich nog altijd gedraagt als opgewonden meisje. Ze heeft nog wel het figuur van een twintigjarige, maar haar gezicht verraadt medogenloos dat ze fifty-something is. Ze wordt briljant vertolkt door Lesley Manville en steelt voor mij de show. Net als Tom‘s vriend Ken is haar leven getekend door tegenslag. In eerste instantie laten ze dat niet zo merken, maar laat op de avond na de nodige alcohol, valt het doek en is het opgepepte spel van de happy single afgelopen. Tegenover hun vrienden Tom en Gerri worden ze geconfronteerd met wie ze geworden zijn. Hun aanwezigheid verandert steeds meer in een biecht van hun gevecht met het leven.
het leven is niet erg vriendelijk geweest voor de alleenstaanden Ken en Mary
Hier en daar vond ik het spel te weinig subtiel, vooral in de lichaamstaal. Mensen die elkaar bij anderen ontmoeten, naast elkaar komen te zitten maar een instinctieve afkeer voelen voor de ander, gedragen zich zelden zo dat ze hun blik en lijf bijna demonstratief afgewend houden. Hierin laat Leigh naar mijn smaak, de overdrijving van de komedie iets te nadrukkelijk doorschemeren. Maar zijn mild observerende houding zonder oordeel verdient zonder meer respect. Meer dan eens werd ik balancerend op het randje van medelijden en afkeer achtergelaten en geconfronteerd met de vraag of wij ons geluk wel zelf in de hand hebben.
