Arte is samen met Canvas en de BBC een van de weinige zenders die nog klassieke films van vóór 1970 uitzendt. Op zondagmiddag zendt Canvas vaak een klassieker in zwart-wit uit en Arte laat af en toe op een dinsdagnacht een stummfilm zien. Afgelopen dinsdagnacht nam ik The Silent Enemy op. Deze film is veel minder bekend dan de vergelijkbare film Nanook of the North uit 1922. The Silent Enemy verscheen in 1930, een ongelukkig moment want het grote publiek keerde de stille film massaal de rug toe. De geluidsfilm was inmiddels doorgebroken en films zonder geluidsspoor waren stomme films geworden. De Talkie bleek in 1930 de grote vijand van The Silent Enemy.
Net als Tabu: a story from the South seas (1931) van F. Murnau is The Silent Enemy een kruising tussen een speelfilm en een etnografische film. Het is een echte indianenfilm waar niet één blanke acteur in meespeelt. Het verhaal speelt zich namelijk af in het pre-Columbiaanse Canada. We hebben nog wel eens de neiging om de Noord-Amerikaanse indianen en hun cultuur te idealiseren. Met de komst van de Europeanen zouden ze uit het aardse paradijs gejaagd zijn. Maar deze film laat zien dat het pre-Columbiaanse Amerika alles behalve een paradijs was. De strijd om het bestaan was bikkelhard. De nomadische volkeren die leefden van de jacht hadden één gemeenschappelijke vijand. Honger.
Verdeeldheid binnen de stam moest door het opperhoofd worden bezworen. De medicijnman (of sjamaan) had veel macht binnen de stam omdat de jachtgronden, die de koers van de stam bepaalden, meestal in een visioen aan hem werden geopenbaard. In het verhaal van The Silent Enemy gaat het over een machtsstrijd tussen de medicijnman Dagwan en het opperhoofd Baluk. Je kunt hier het westerse conflict tussen Kerk en Staat in zien. Als één verliest, moet hij geofferd worden. Er wordt een brandstapel opgericht voor de zondebok. The Silent Enemy geeft een indrukwekkend inkijkje in het rauwe leven van de Ojibways, een natuurvolk dat beslist niet uit nobele wilden bestond. Met hun brandstapels kenden ze dezelfde wreedheid als de Jezuïeten die als etnografen avant la lettre hun leven optekenden.
“Dieser Film hier ist die Geschichte meiner Leute. Ich spreche für sie, weil ich eure Sprache spreche. Im Anfang gab uns der Große Geist dieses Land. Unser war das Jagdwild. Wir waren glücklich, wenn es reichlich Wild gab. In Jahren der Hungersnot litten wir. Bald werden wir verschwunden sein. Eure Zivilisation wird uns vernichtet haben. Aber durch euren Zauber werden wir ewig leben. Dank diesen weißen Männern! Sie haben uns geholfen, den Film zu machen. Sie sind in unseren Wald gekommen. Sie haben unsere Not mit uns geteilt. Sie haben unseren Alten an den Lagerfeuern zugehört. Wir haben ihnen die Geschichten erzählt wie unsere Großväter sie uns überliefert haben. Deswegen ist dieser Film Wirklichkeit.” (proloog van Chief Yellow Robe)
Bron: youtube.com