Monsieur et Madame Lavoisier

zondag gezien bij VPRO Boeken: Wim Brands en Jabik Veenbaas
over De Verlichting als kraamkamer (2013)

De Verlichting als kraamkamerOp de omslag van De Verlichting als kraamkamer staat het beroemde dubbelportret van Antoine Lavoisier en zijn echtgenoot Marie door Jacques-Louis David. Uitgeverij Nieuw Amsterdam heeft wellicht voor deze omslagafbeelding gekozen omdat het een verlichte visie geeft op de relatie man-vrouw. De vrouw staat als gelijkwaardig individu afgebeeld naast haar beroemde man, de vader van de moderne scheikunde. Jabik Veenbaas noemde de emancipatie van de vrouw naast de empirische wetenschap en de staatsinrichting als een van de belangrijkste voortbrengselen van de Verlichting. Het portret van monsieur en madame Lavoisier bundelt dat samen. Lavoisier was niet alleen scheikundige. Door zijn rechtenstudie raakte hij geïnteresseerd in de politiek en werd in 1770 belastinginner voor het ancien régime. Dat zou hem tijdens de Franse Revolutie noodlottig worden. Hij werd door Jean-Paul Marat aangeklaagd als vijand van het Franse volk. Kort daarop rolde zijn kop van het schavot. Volgens sommige historici eindigde de Verlichting dan ook in 1794 met het schrikbewind van Robespierre.

De Verlichting wordt gezien als het tijdperk waarin de rede en het verstand centraal stonden. In het boek De Verlichting als kraamkamer laat dichter, vertaler en filosoof Jabik Veenbaas zien dat de drang om te redeneren door voorname verlichtingsdenkers juist werd bekritiseerd. Sommige denkers en historici plaatsen het begin van de Verlichting al in 1650, maar het hoogtepunt van deze culturele stroming werd pas bereikt in de achttiende eeuw. En we plukken er nog steeds de vruchten van. Vele hedendaagse grondrechten, waaronder het gelijkheidsbeginsel en de mensenrechten, vonden hun oorsprong in de periode van de Verlichting. Ook ontwikkelingen als individualisering en vrouwenemancipatie kwamen in de achttiende eeuw voor het eerst op.
 
Bron: boeken.vpro.nl

De Verlichting als kraamkamer [ nieuwamsterdam.nl ]