Icoon van het nihilisme

Joost Zwagerman promoot Malewich-tentoonstelling bij DWDD

illustrator CS 4Joost Zwagerman gaf gisteren bij De Wereld Draait Door een kunstcollege over Malewich. In werkelijkheid was het een promotiepraatje bij de tentoonstelling Kazimir Malevich en de Russische avant garde die morgen opengaat in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Avro’s kunstuur zond afgelopen week al een lange reclamespot uit bij deze tentoonstelling vol hijgerige bewonderaars. Joost Zwagerman sloot daar in superlatieven bij aan. In rap tempo legde hij uit waarom we vanaf morgen écht naar Malewich in het Stedelijk Museum moeten. Opnieuw werden beelden getoond van lange rijen voor het Stedelijk Museum tijdens de grote Malewich tentoonstelling in 1989. Het museum moet weer terug in het rijtje Moma, Tate Modern en Centre Pompidou en volgens Zwagerman kan dat want deze tentoonstelling zou die van 1989 overtreffen. Het kunstcollege dat volgde, bleek ordinaire peptalk bij een gehypte blockbuster.

Zwart Vierkant zou “het aangezicht van God” moeten voorstellen, een universeel beeld waarin alle religies elkaar zouden kunnen ontmoeten. God als zwart gat… “Icoon van het nihilisme” zou
meer op zijn plaats zijn geweest.

Zwagerman ging braaf mee in de grootheidswaan van de meester van het suprematisme (meest perfecte). Zwart Vierkant zou “het aangezicht van God” moeten voorstellen, een universeel beeld waarin alle religies elkaar zouden kunnen ontmoeten. God als zwart gat… “Icoon van het nihilisme” zou meer op zijn plaats zijn geweest. Waar niet over gesproken werd, was Malewich’ connectie met het futurisme, een van de voedingsbodems voor het fascisme in Italië. Maar deze beeldvorming komt de promotie voor Malewich in het Stedelijk Museum uiteraard niet goed van pas.

Zwarte Vierkant in 1915
Tijdens The Last Futurist Exhibition (1915) in Petrograd (rechts) hing Malewich’ Zwarte Vierkant bovenin de hoek, op de plek waar in Russisch-orthodoxe huizen traditioneel de icoon van Christus hangt. Authentiek verlangen naar “het absolute” of provocatie?

Kazimir Malevich en de Russische avant garde