De twee beroemdste verfilmingen van Tolstoj’s epos Oorlog en Vrede zijn waarschijnlijk die van King Vidor uit 1956 en die van Sergej Bontsjaroek uit 1967. Ik heb het boek nog nooit gelezen en evenmin had ik een verfilming gezien. Oorlog en Vrede lag er voor mij dus nog bij als pas gevallen sneeuw op de taiga. Waarschijnlijk had ik toch beter eerst de interpretatie van Bontsjaroek kunnen zien, want nu drongen de celebrities Audrey Hepburn, Mel Ferrer en Henry Fonda zich voor mij wel erg naar voren in deze Hollywoodversie die associaties opriep met Gone with the Wind. Ook hoor je Natasja Rostova, Pierre Bezoechov en Andrej Bolkonski natuurlijk liever Russisch spreken dan Engels. Hoe dan ook, de spektakelscenes zijn indrukwekkend, met name de Slag aan de Berezina. De ineenstorting van het Grande Armée (slechts 20.000 van de 700.000 keerden terug) moet in de negentiende eeuw hét beeld van de grootst mogelijke verschrikking zijn geweest. In de twintigste eeuw kwamen Verdun, Stalingrad en Auschwitz daarvoor in de plaats.

Door de beelden wordt heel concreet wat de tactiek van de verschroeide aarde betekende. Niet alleen voor Napoleon en zijn leger, maar juist ook voor de Russische bevolking. Moskou werd opgeofferd. Tenslotte keert Natasja Rostova terug in haar geplunderde en uitgebrande ouderlijk huis. Haast vanzelf dacht ik aan Scarlett O’Hara die Tara terugziet. En aan Manderley in Rebecca. Aan het einde van het drama geeft Tolstoj ons zijn levenswijsheid mee: “The most difficult thing-but an essential one-is to love Life, to love it even while one suffers, because Life is all. Life is God, and to love Life means to love God.”

War and Peace [ imdb.com ] | War and Peace [ nl.wikipedia.org ]