Soφie is een prachtig blad! Jarenlang was ik geabonneerd op haar voorganger Beweging. Na 74 jaargangen fuseerde dit kwartaalblad van de Stichting voor Christelijke Filosofie drie jaar geleden met het tijdschrift Ellips van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort. Van Beweging heb ik acht jaargangen in de kast staan die via het online archief nu veel toegankelijker zijn geworden. Net als Beweging benadert Soφie maatschappelijke thema’s vanuit de filosofie en de christelijke filosofie in het bijzonder. Tot in het derde millennium heette dat nog reformatorische wijsbegeerte, maar op dat woord lag zoveel stof dat men sinds 2009 is gaan spreken van christelijke filosofie. Nog regelmatig wordt er geciteerd uit het pionierswerk van de reformatorische denker Herman Dooyeweerd (1894-1977).
Ik kom nu pas toe aan het decembernummer van 2013 dat als thema Media en waarheid heeft. Het eerste dat ik na de beweegrede de onbewogen beweger van Aart Deddens las, was het korte debat over framing tussen Jeroen de Ridder (o.a. senior onderzoeker bij het Abraham Kuyper Centrum voor geloof en wetenschap aan de VU) en Richard Brabander (docent filosofie en ethiek aan de Hogeschool Inholland).
Framing – je kunt er niet omheen is de stelling waarover gedebatteerd wordt. Brabander is het daar mee eens. “Het punt is dat we ontkennen dat de werkelijkheid bij voorbaat geframed is”, zegt hij. Zijn betoog doet mij denken aan het beroemde inzicht van Immanuel Kant dat onze geest zich niet naar de wereld richt, maar de wereld zich naar onze geest richt. Ons [beperkte] referentiekader bepaalt dus hoe wij de werkelijkheid waarnemen.
Jeroen de Ridder is het niet met hem eens. Hij maakt onderscheid tussen framen en het hanteren van concepten. Een concept is niet per se een frame. Om concepten kunnen we inderdaad niet heen, maar “niets of niemand dwingt ons om altijd te framen.” Met dit onderscheid tussen concept en frame, kunnen we inderdaad om framing heen. Maar als we het begrip framing in de ruimste zin gebruiken, dan moeten we inderdaad vaststellen dat alles framing is.
