guilty pleasure

vrijdag gekeken naar de openingsceremonie in Sochi

Het openingsritueel van een mondiaal sportevenement, met minstens een miljard televisiekijkers, heeft meestal weinig met sport te maken, maar alles met de promotie van een land. Het organiserende land heeft miljarden geïnvesteerd en mag in ruil daarvoor zichzelf in het zonnetje zetten.

Als zo’n land autoritair geregeerd wordt, weten we bij voorbaat dat het evenement door de leider gebruikt wordt om de nationale trots onder de bevolking op te stuwen. Goed voor zijn eigen prestige. We zagen het in China (Olympisch Zomerspelen 2008) en in Azerbeidzjan (Eurovisie Songfestival 2012): het zelfbeeld van die landen lijkt op het zelfbeeld van hun leiders.

De massale openingsshows van de Olympische Spelen kan ik verafschuwen als een bombastisch en nationalistisch Cirque Du Soleil, maar tegelijkertijd kijk ik er ook graag naar. Zoals ik ook kan genieten van goed gemaakte propaganda. Mijn guilty pleasure.

Het is boeiend om te zien hoe een organiserend land in de openingsshow naar zijn eigen geschiedenis kijkt. In de show in Athene (OS 2004) zagen we 25 eeuwen Griekse geschiedenis aan ons voorbij trekken. Het is begrijpelijk dat de Grieken trots zijn op hun rijke historie. In de show in Londen (OS 2012) lieten de Engelsen zien hoe zij naar zichzelf kijken. Met een stevig accent op hun populairste exportartikel: de popmuziek.

Hoe zou Rusland zich in Sochi aan de wereld gaan presenteren? Hoe zouden de creative directors clichés als trojka, samovar en matroesjka gaan vormgeven? Voor welk ballet en muziek zou er gekozen worden? Maar vooral: hoe zou er worden teruggekeken op de Russische geschiedenis, met name die van de vorige eeuw, die getekend is door de USSR.

Vrijdag konden we het zien.

Sochi
De terreur in de Sovjet-Unie onder Stalin wordt nog wel eens vergeleken met die in het Derde Rijk onder Hitler. De hamer en sikkel zouden even besmette symbolen zijn als het hakenkruis. Maar niet in Sochi.

Na de decadente pracht en praal van de negentiende eeuw, verbeeld in een wonderschoon kostuumballet, viel de lange Russische winter in. De revolutie van 1917 werd verbeeld door avant-gardistische pionnen in een constructivistische biotoop onder rode weerlichten. Boven het gekrioel van de arbeidersklasse trok een machinerie van suprematistische vormen het spoor van de industriële Sovjet-Unie.

En daar waren zij: de kolossale hoofden van een kameraad en zijn heldhaftige vrouw met een even kolossale hamer en sikkel.