In der Beschränkung zeigt sich der Meister

Alfred Hitchcock en het uitzicht driehoog achter
zaterdag gezien op BBC2: Rope (1948) zondag op BBC2: Rear Window (1954)

Rope was de eerste Hitchcock in Technicolor. Het was ook de eerste film van Hitchcock met James Stewart. Daarna zou Hitchcock hem nog driemaal een mannelijke hoofdrol geven naast een vrouwelijke hoofdrol: in Rear Window (1954) naast Grace Kelly, in The Man Who Knew Too Much (1956) naast Doris Day en in Vertigo (1958) naast Kim Novak.

Hitchcock (rechts) en de cast van Rope voor het cyclorama van Manhattan

Rope en Rear Window hebben meer met elkaar gemeen dan dat beide films 1. van Alfred Hitchcock 2. met James Stewart en 3. in Technicolor zijn. Ze zijn ook experimenteel van opzet. Zo wilde Hitchcock alles met één camera op één locatie filmen. Het liefst had hij Rope in één shot gefilmd, maar technisch was dit niet mogelijk. De filmspoelen van de enorme Technicolor kleurencamera’s hadden in 1948 maximaal tien minuten speelduur.

Rear Window werd niet in één keer opgenomen, maar had ook een extreme beperking: De camera bleef de hele film op één punt staan. Imposant in Rear Window is het decor. De complete binnenruimte van een woonblok in New York is in de studio 1:1 nagebouwd. De camera blijft weliswaar binnen, maar registreert door het raam wat er buiten en binnen bij de achterburen gebeurt.

Ook Rope heeft een fascinerend decor. De plaats van handeling is een penthouse in New York. Het decor, een zogenaamd cyclorama, is minutieus nagebouwd met schaalmodellen van wolkenkrabbers waaronder het iconische Empire State Building en Chrysler Building. Aan alles is gedacht. Wanneer de avond valt, kleurt de lucht rood en gaan er lampjes aan. De verspringende kleuren van naburige neonreclame, geven in de slotscène een spookachtig effect aan het interieur.

cyclorama van Manhattan uit Rope (1948)

Op het web ontdekte ik een blog dat helemaal gewijd is aan matte painting. Tijdens de klassieke Hollywoodperiode werden er vaak trompe-l’œil decors geschilderd. Tegenwoordig heeft Computer Generated Imagery de matte painting verdrongen. Op deze site vond ik foto’s van het decor uit Rope en nog een ander cyclorama van Manhattan uit de film The Fountainhead (1949).

het cyclorama uit Rope is een ingenieuze maquette met ingebouwde lichteffecten.

cyclorama van Manhattan uit The Fountainhead (1949) dat ook als propaganda van het kapitalisme geïnterpreteerd kan worden.

Rear Window (1954) is vanmiddag om 15.10 te zien bij BBC 2.

Rope [ imdb.com ]

In de voetsporen van Heidegger

Volgens Hannah Arendt trok er door het denken van haar leermeester Martin Heidegger een storm. “Hij komt uit het oeroude en wat hij achterlaat, is iets volmaakts, dat zoals al het volmaakte terugvalt aan het oeroude.” Wij gingen bij de beroemde blokhut in Todtnauberg kijken of Arendt gelijk had.

Voetnoten bij de 19e eeuw

In het Rijk van de Geest is alles tegenwoordige tijd en daar alleen ben je onsterfelijk. Zolang je maar niet vergeten wordt, leef je voort. Maar als je bent weggezonken in het collectieve geheugen, kun je met een lemma op wikipedia.org weer boven water komen.

Amerikaanse Burgeroorlog

Deze serie begon op 9 april 2010, precies 145 jaar na het einde van de Civil War, misschien wel het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis. Het laatste artikel verscheen op 3 juli 2013. Dat was precies 150 jaar na de Slag bij Gettysburg, het keerpunt in de oorlog.

Napoleon en zijn schilders

Weinig historische figuren zijn zo vaak geschilderd als Napoleon Bonaparte. Niet alleen tijdens zijn bewind maar ook daarna bleven schilders historische gebeurtenissen vastleggen met Napoleon in het centrum van de aandacht. Geschiedvervalsing. Omdat het moest.

Landschapsschilders uit de Goethezeit

Met de Goethezeit wordt in Duitsland de periode 1770-1830 aangeduid. Niet alleen de filosofie, literatuur, beeldhouwkunst, architectuur en muziek kwamen in het Duitse taalgebied tot bloei maar ook de romantische landschapsschilderkunst.

Schilders in Italië

Tot in de 19e eeuw was de reis naar Italië voor veel kunstenaars een verplicht nummer. Tijdens de Grand Tour werden Venetië, Florence en Rome bezocht waar de meesters bestudeerd werden. Maar het Italiaanse landschap bleek voor veel kunstenaars aantrekkelijker.

De schilder en zijn broodheer

Nu de overheid zich als mecenas heeft teruggetrokken worden veel kunstenaars weer afhankelijk van rijke opdrachtgevers en verzamelaars. Net als vroeger dus, toen veel kunstenaars vaak tegen wil en dank de lakeien van de heersende klasse waren.

De waakzaamheid van het hart

De Philokalia is een verzameling geestelijke geschriften die tussen de vierde en veertiende eeuw (in het Grieks) geschreven zijn en in de achttiende eeuw door de heilige Nikodimos van de berg Athos gebundeld zijn. Zijn tijdgenoot Paisius Velichkovsky maakte een vertaling in het Kerkslavisch.

Ovidius’ Metamorphosen

In de Middeleeuwen was er eigenlijk maar één boek. Na de revolutie van de boekdrukkunst kreeg de Bijbel concurrentie van eigentijdse maar vooral ook van klassieke geschriften. De compilatie van mythen die Ovidius aan het begin van onze jaartelling in klassiek Latijn had samengesteld, werd een inspiratiebron voor ontelbare schilders.

Dantes Divina Commedia

Dante stelt zich het Inferno voor als een trechter die breed begint onder het aardoppervlak en dan toeloopt naar het ijskoude middelpunt van de aarde. Daar zetelt Lucifer. Er zijn negen kringen. Dante en Vergilius ontmoetten er steeds grotere zonden en grotere zondaars.

Wolkenkrabbers

Chicago en New York werden eind 19e eeuw proeftuinen waar de skyscraper dankzij een stalen constructie steeds hoger kon worden. Er lagen ook twee Amerikaanse gedachten aan ten grondslag: "Form follows function" en "The sky is the limit."

Op zoek naar de atoomstijl

In de zomer van 2009 was in het Atomium in Brussel de tentoonstelling A la recherche du “Style Atome” te zien. Het is een swingende stijl uit de jaren vijftig die nog steeds beoefend wordt. Noem het geen retro. De atoomstijl is iets speciaals.

Een avontuur van luitenant Blueberry

In 1963 begon de Franse striptekenaar Jean Giraud (1938-2012) samen met scenarist Jean-Michel Charlier (1924-1989) aan zijn levenswerk: Blueberry. Ze lieten zich daarbij inspireren door de spaghettiwestern. Het 50-jarige jubileum van zijn antiheld maakte Giraud net niet meer mee. Hij overleed in 2012.

My favourite things

Belgian woodcuts & Russian Luboks. Underground comics & Midcentury Modern. Genesis, Pink Floyd & Film Noir ... These are a few of my favorite things ...

Woest & Vredig

vrije geluiden in de wwwoestijn