Religie zonder God

gelezen: boekbespreking door Klaas van der Zwaag in Soφie
over Religie zonder God van Theo de Boer en Ger Groot

sophie_201402Afgelopen week verscheen de nieuwe Soφie, een uitgave van de Stichting voor Christelijke Filosofie. Ik las als eerste een boekbespreking van Klaas van der Zwaag over het boek Religie zonder God van Theo de Boer en Ger Groot. Het is een actueel onderwerp. Zo schreef de immens populaire Alain de Botton in 2011 Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids. Het boek van Theo de Boer en Ger Groot is geschreven in de vorm van een gesprek. Beiden nemen religie serieus maar geloven niet meer in God als transcendent wezen, laat staan als transcendente Persoon.

In de inleiding van deze bespreking beschrijft Klaas van der Zwaag de huidige situatie in het debat over religie. Dat is de afgelopen jaren flink aangescherpt, met name vanuit Engeland dat van oudsher een bastion van atheïsten en vrijdenkers is. Schrijvers als Dawkins, Hitchens, Denett, Harris en Onfry worden daar de New Atheists genoemd. Zij stellen zich vijandig op tegenover religie en het christendom in het bijzonder. In navolging van de postivist Auguste Comte beschouwen ze godsdienst als een van de grote vergissingen van de mensheid. Maar sinds de negentiende eeuw toen het christendom onder druk van de wetenschap in het Westen werd teruggedrongen, zien ze vooruitgang.

De New Atheists hebben ook tegenreacties losgemaakt. Met name John C. Lennox wordt hier genoemd. Hij beschouwt Dawkins en consorten niet alleen als a-theïsten maar ook als anti-theïsten omdat ze religie bestrijden. Lennox vindt hun houding bekrompen omdat alleen datgene dat met het verstand te bevatten is voor hen waar kan zijn. “Dat God bestaat en dat Jezus is opgestaan is niet met de rede te vatten en dus onwaar. De nieuwe atheïsten hebben volgens Lennox iets totalitairs, door de wetenschap in plaats van God te stellen.”

Blijft er van de religie nog iets meer over dan een verzameling rituelen, aangevuld met het vage besef dat er in het leven ‘iets meer’ moet zijn dan het banale hier en nu?

religie zonder GodTheo de Boer & Ger Groot
Religie zonder God - Een dialoog

Hoewel de godsdienst voortdurend wordt dood­verklaard, weigert hij hardnekkig te verdwijnen. Maar de manier waarop gelovigen denken over God en het heilige is niet meer dezelfde als vijftig jaar geleden. Wat kan godsdienst nog betekenen? Blijft er van de religie nog iets meer over dan een verzameling rituelen, aangevuld met het vage besef dat er in het leven ‘iets meer’ moet zijn dan het banale hier en nu? Valt er nu nog iets redelijks te zeggen over transcendentie, het hart van de religie zelf? In plaats van te willen spreken als een wetenschap zal de theologie zich moeten laten inspireren door het denken van Pascal en Levinas, zo betoogt De Boer. Groot pleit daartegenover voor een materialistische benadering van de godsdienst waarin het religieuze handelen centraal staat. (Bron: uitgeverijsjibbolet.nl)

Soφie [ sophieonline.nl ]