Binnen de schilderkunst is de zogenaamde historieschilderkunst hét genre om verhalen te vertellen. In de negentiende eeuw waren deze verhalen meestal nationale mythen en de historieschilderkunst was min of meer een vehikel van het nationalisme geworden. De schilderijen hadden reusachtige afmetingen en waren, net als een billboard met het portret van een dictator, bedoeld om te imponeren. Naast het verspreiden van propaganda kreeg de historieschilderkunst in de tweede helft van de negentiende eeuw nog een andere functie. De westerse wereld was door de industriële revolutie en de technische vooruitgang onttoverd geraakt en er was een sterke behoefte aan vervoering. Binnen de historieschilderkunst ontstond een subgenre: het oriëntalisme. Deze moest de westerse toeschouwer onderdompelen in een betoverende oosterse fantasiewereld. Je zou de oriëntalistische historieschilderkunst als een voorbode kunnen zien van het fenomeen film.

Al eerder liet ik zien hoe filmmakers zich door schilderijen lieten inspireren. Nu ontdekte ik op de website theredlist.com de afdeling set design. Een van de meest legendarische filmsets is die van Intolerance – Love’s Struggle Throughout the Ages van D.W.Griffith uit 1916. Deze overtrof de set van de Italiaanse film Cabiria van Giovanni Pastrone uit 1913.

Zowel Pastrone als Griffith gebruikte historische schilderijen voor de mis en scene. In Cabiria komt een scene met Archimedes rechtstreeks van een schilderij van Niccolò Barabino. Voor een van de verhalen van Intolerance liet Griffith zelfs een hele set inrichten om een tableau vivant te maken van een oriëntalistisch schilderij.

The Babylonian Marriage Market uit 1875 werd door Grffith’s set decorators tamelijk precies nagebouwd. Het schilderij van Edwin Long komt nu tot leven. Oriëntalisme uit de schilderkunst lijkt naadloos over te lopen in het oriëntalisme van de film.

The Babylonian Marriage Market is an 1875 painting by the British painter Edwin Long of young women being auctioned into marriage. It received attention for its provocative depiction of women being sold and its attention to historical detail. It was inspired by a passage in the Histories by Herodotus, and the artist painstakingly copied some of the images from Assyrian artifacts.

Cabiria [ W&V ]