200 jaar na Waterloo [ 3 ]

Wenen en Brussel als centrum van een nieuw Europa

In Wenen, de hoofdstad van het voormalige Habsburgse Rijk, staat het herdenkingsjaar 2015 niet in het teken van de Slag bij Waterloo maar, hoe kan het ook anders, van het Congres van Wenen, dat vlak vóór de laatste krachtmeting met Napoleon, op 9 juni 1815 werd afgesloten met de Wener Slotacte. In het Belvedere is de tentoonstelling Europe in Vienna te zien. De titel van deze tentoonstelling vat eenvoudig samen welke rol Wenen in 1814-1815 speelde, niet alleen voor de negentiende eeuw, maar voor het hele verdere verloop van de Europese geschiedenis.

Wener Slotacte
de ondertekening van de Wiener Schlußakte op 9 juni 1815, slechts negen dagen voor de Slag bij Waterloo

In de inleiding van zijn boek De ondergang van Napoleon en het Congres van Wenen noemt de historicus Adam Zamoyski het Congres van Wenen misschien wel de grootste Europese politieke gebeurtenis uit de moderne tijd. Er kwam een nieuwe orde in Europa die weliswaar door de Eerste Wereldoorlog in elkaar stortte, maar die nog altijd bepalend is voor het Verenigde Europa van de eenentwintigste eeuw. Die orde kreeg verschillende namen zoals het Metternichse Systeem, de Grote Alliantie of het Concert der Mogendheden. Meestal wordt de naam Restauratie gebruikt om aan te geven dat men Europa wilde terugbrengen naar de staat van vóór de Franse Revolutie van 1789.

Dat uiteindelijk niet Wenen, maar Brussel de hoofdstad van Europa geworden is, heeft alles te maken met de geopolitiek. In 1815 was men rond de onderhandelingstafel zich er van bewust dat er een buffer moest komen tussen de grootmachten op het continent op de plaats waar de grootmachten Engeland, Frankrijk en Pruisen elkaar ontmoetten. Dat werd het Koninkrijk der Nederlanden. Napoleon trok vanuit Parijs naar het noorden omdat in Brussel het geallieerde leger gestationeerd was. Er wordt nog wel eens vergeten dat Napoleon niet op weg was naar (zijn) Waterloo, maar naar Brussel.

Congres van Wenen
Congres van Wenen 1814-1815

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd opnieuw de strategische positie van de Zuidelijke Nederlanden (die zich als het Koninkrijk België in 1830 onafhankelijk hadden verklaard.) binnen Europa duidelijk. Het geslachtofferde België maakte zich na 1918 sterk voor duurzame vrede en na de Tweede Wereldoorlog werd Brussel steeds meer de stad die de weg wees naar het naoorlogse moderne en verenigde Europa. De wereldtentoonstelling van 1958 vormde de opmaat naar de huidige hoofdstad van de Europese Unie.

The Congress of Vienna is one of the most important international mega events in European history. Two hundred years ago, Vienna became Europe’s political, cultural, and social hub for a period of several months. The Congress was hosted by Emperor Francis I of Austria. All of the major European powers sent their delegates in order to confer about how to reorganise the continent, which had lost its stability during the Napoleonic Wars. Austria was represented by the Prince of Metternich, who also functioned as the president of the Congress. The declared goal was to achieve peace in Europe through a balance of powers and thus secure order on a long-term basis.
 
The diplomatic negotiations were accompanied by a number of social events and entertainments, the enormous splendour of which has been captured in numerous written and pictorial documents. In those days, Vienna was flourishing as a centre of cultural life, with many artists coming to the imperial city and inspiring all genres of domestic art production. Europe in Vienna – The Congress of Vienna 1814/15 will be on view at the Lower Belvedere and the Orangery from 20 February to 21 June 2015. The comprehensive exhibition will highlight both the political and social aspects of this extraordinary event, which kept all Europe on tenterhooks over several months.
 
Bron: belvedere.at