Categorie archief: fotografie

6 juni 1931

Bij het 40-jarige huwelijksfeest van mijn overgrootouders

Op zaterdag 6 juni 1931 vierden mijn overgrootouders hun 40-jarige huwelijksfeest in het bijzijn van kinderen en kleinkinderen. Het jongste kleinkind was mijn vader, toen nog een baby van 8 maanden. Over vier weken hoopt hij 90 te worden.

familiefoto
De familie van den Heuvel op 6 juni 1931 met in het midden Hendrik “de Levi” van den Heuvel

Fotografie is magie. Een momentopname van 89 jaar geleden is in feite licht van 89 jaar geleden. Je zou ook kunnen zeggen dat deze foto op 89 lichtjaar afstand van mij staat. Ik zie mijn vader zoals ik hem nog nooit gezien heb. In zijn nest. Met mensen die ik niet of nauwelijks gekend heb. Mijn overgrootvader overleed zeven jaar voordat ik zelf ter wereld kwam. Toen mijn grootvader stierf was ik twaalf.

vader 1931Deze mensen die op een afstand van 89 lichtjaar van mij zitten en staan te kijken, zijn een deel van mijn familie. Ze leefden in een heel andere tijd. Dat is duidelijk te zien aan de patriarch (en mijn naamgenoot) van de familie Van den Heuvel, precies in het midden van het gezelschap. Een statige man die met ten minste één been in de negentiende eeuw was blijven staan. Daar hoorde hij eigenlijk meer thuis dan in de twintigste eeuw.

Toch was in 1931 de moderne tijd al in volle gang. Een maand voor het 40-jarige huwelijksfeest van mijn overgrootouders, werd het hoogste gebouw ter wereld in gebruik genomen, het Empire State Building in New York. Veertig jaar lang zou de 389 meter hoge wolkenkrabber in hoogte onovertroffen blijven. Ook dat was dus 1931.

6 juni 1931 – een zwarte dag voor de romantische schilderkunst
Ik was benieuwd wat 6 juni 1931 voor een dag was. Wat was er in het wereldnieuws te melden? In ieder geval was 6 juni 1931 geen 6 juni 1944. Het leek een dag als alle andere. Toch was er nieuws te melden vanuit München dat mij nog altijd verdrietig stemt: een grote brand verwoestte het Glaspalast. Op dat moment liep daar de tentoonstelling Werke deutscher Romantiker von Caspar David Friedrich bis Moritz von Schwind. Alle 110 schilderijen uit de Romantiek gingen verloren, waaronder negen van Caspar David Friedrich.

„Entsetzlich ist der Verlust berühmter Kunstwerke, insbesondere der in drei Sälen ausgestellten deutschen Romantiker (Werke von Künstlern aus der Zeit von etwa 1820–1860), darunter Caspar David Friedrich, Rottmann, Schwind, Runge, (aus Frankfurt geliehen), Spitzweg usw. Von den etwa 120 Bildern der Romantiker konnte angeblich nichts gerettet werden – ein Verlust in der Höhe von vielen Millionen….“
 
Bron: Grafinger Zeitung, Nr. 125
Glaspalast
Het Glaspalast in München werd op 6 juni 1931 door brand verwoest.

Glazen paleizen eindigden vaak met een brand. De moeder van alle glazen paleizen, The Crystal Palace in Londen, werd in 1936 tenslotte door een brand verwoest. Het Paleis voor Volksvlijt in Amsterdam ging in 1929 al in vlammen op. En twee jaar later, op 6 juni 1931, werd dus ook het Glaspalast in München door een grote brand verwoest.

Friedrich
Negen schilderijen van Caspar David Friedrich gingen bij de brand op 6 juni 1931 verloren

Kunstausstellungen im Münchner Glaspalast (1869-1931)

Beeld van het Wilde Westen [ 5 ]

opnieuw gezien: She wore a yellow ribbon (1949)

Samen met Sergio Leone was John Ford (1894-1973) de bekendste regisseur van westerns. Ford was de eerste die het iconische Monument Valley op de grens van Utah en Arizona als filmdecor koos. Hij schiep daarmee een van de iconen van het Wilde Westen. She wore a yellow ribbon (1949) is de middelste film uit de zogenaamde cavalry trilogy die begint met Fort Apache (1948) en wordt afgesloten met Rio Grande (1950). Zeven jaar geleden schreef ik al iets over deze film. Ik keek eergisteren terug, vooral vanwege de kleurenfotografie van Winton C. Hoch (1905-1979), een pionier op het gebied van de kleurenfilm. Voor het filmwerk voor She wore a yellow ribbon won Hoch in 1949 de academy award voor de beste cinematografie. Het jaar daarvoor had hij deze prijs ook al gekregen en in 1952 won hij zijn derde oscar samen met Archie Stout.

winton hoch 1949
De scene van de cavalerie in een onweersbui in Monument Valley is bekend geworden om een controverse tussen regisseur John Ford en zijn cinematograaf Winton Hoch. De laatste zag het niet zitten, maar Ford stond erop dat er gefilmd werd. Hoch meende dat het te donker was geworden om te filmen, maar daardoor zijn de opnamen sfeervol geworden.
Although the film’s cinematographer, Winton Hoch, won an Academy Award for his work, filming was not a smooth creative process because of conflicts with Ford. Ironically one of the most iconic scenes from the film was created during a dispute. As a line of cavalry rode through the desert, a real thunderstorm grew on the horizon. Hoch began to pack up the cameras as the weather worsened only for Ford to order him to keep shooting. Hoch argued that there was not enough natural light for the scene and, more importantly, the cameras could become potential lightning rods if the storm swept over them. Ford ignored Hoch’s complaints; completing the scene as the thunderstorm rolled in, soaking the cast and crew. Hoch later had filed a letter of complaint against Ford with the American Society of Cinematographers over the filming of this scene.
 
en.wikipedia.org

voortrazend monster

gisteren gezien op Arte: Human Desire (1954)

Fritz Lang baseerde zijn film noir Human Desire op de roman La bête humaine uit 1890 van Emile Zola. In 1938 maakte Jean Renoir al een verfilming van Zola’s naturalistische roman. Emile Zola dook in de duistere krochten van de menselijke geest, net als de Schotse schrijver Robert Louis Stevenson vier jaar voor hem al had gedaan met The strange case of Dr.Jekyll and Mr.Hyde. Voor het beest in de mens bedacht Zola een treffende metafoor: de dampende stoomlocomotief. Als een blind monster raast het voort over de rails van het instinct.

Human Desire
filmposter uit 1954
Voor het beest in de mens bedacht Zola een treffende metafoor: de dampende stoomlocomotief. Als een blind monster raast het voort over de rails van het instinct.

Fritz Lang heeft deze metafoor goed begrepen. Zijn filmische bewerking van La bête humaine begint met een statische shot vanuit het oogpunt van de machinist. Dat levert als beeld het omgekeerde als de allereerste film uit de geschiedenis L’Arrivée d’un train en gare de La Ciotat uit 1895. We zien de trein nu niet vanaf het perron aankomen, maar we zitten op de plaats van de machinist en zien hoe de locomotief het landschap verslindt. Human Desire begint dus met een enorme dynamiek. Zo raast de lust ook door ons lichaam wil de opening van de film zeggen.

De openingsgeneriek van Human Desire

Het is bekend dat Alfred Hitchcock in zijn films ook graag de trein nam. In zijn Engelse periode speelt de trein al een belangrijke rol, bijvoorbeeld in the 39 steps (1935) en in The lady vanishes (1938). En in het laatste shot van North by Northwest (1959), waarbij een sneltrein een tunnel in vliegt, laat hij zien dat je de trein uitstekend als een metafoor voor seks kunt gebruiken. De metafoor van Emile Zola werkt nog altijd als een trein.

The trains of Human Desire [davidnilsenwriter.com] | Human Desire [nl.wikipedia.org]