Natuurlijk zijn er talloze argumenten waarom bovenstaande stelling niet juist is. Sinds de mens de fotografie heeft uitgevonden, kunnen we steeds dieper doordringen in het zichtbare en worden we juist wakker voor de verborgen werelden van het kosmische, microscopische en de tijd. En dat allemaal (en dat is heel veel!) dankzij de lens en het procedé om het beeld op de gevoelige plaat vast te leggen.
Bovenstaande stelling blijkt echter wél te kloppen als we ons realiseren dat de fotografie, het schrijven met licht, eerst op lichtgevoelig papier en celluloid en tegenwoordig in pixels, de wereld onvoorstelbaar reproduceerbaar heeft gemaakt. Overal komen we foto’s tegen. Overal spiegels en vervormde spiegels van de wereld. In de media en massacultuur hebben foto’s vaak ook een wow!-effect. Want al die beelden concurreren met elkaar om onze aandacht. Inflatie is het gevolg. We raken afgestompt en onze ogen worden lui.
(boven: Nicéphore Nièpce, 1827)
Elf jaar later was het magie geworden.
(onder: Louis Daguerre, 1838)
We zouden onze ogen eens een dagje vakantie mogen geven. Een dag zonder foto’s. Is dat mogelijk? Een dag geen internet, geen televisie en geen tijdschriften? Bovendien zouden we de avond tevoren alle foto’s in huis even moeten omdraaien. En we zouden ook binnen moeten blijven, want in elke straat zijn foto’s, het begint al met de abri in de woonwijk.
Hoe zouden onze ogen reageren? Zouden ze dankbaar zijn dat ze eindelijk weer eens in een ongespiegelde werkelijkheid mogen kijken? Om er tijd voor te nemen, zouden we iets kunnen gaan natekenen. Want als je tekent, ga je beter kijken. Schrijven met licht kan iedereen die een fototoestel in zijn hand heeft. Maar schrijven met grafiet kan ook iedereen. En dat is af en toe veel beter dan foto’s nemen. We gaan er beter van kijken.
