Blom & Mak in Groningen

Verhalen waar we in geloven: markt, religie, wetenschap
Philipp Blom en Geert Mak vanavond op de 30e Van der Leeuw lezing

Der taumelnde KontinentVanavond geeft de historicus Philipp Blom samen met Geert Mak in Groningen de 30e Van der Leeuw lezing met als thema Verhalen waar we in geloven: markt, religie, wetenschap. Vorig jaar kocht ik van Phillip Blom een Duitse vertaling van The Vertigo Years (Der taumlende Kontinent) over de eerste 15 jaar van de twintigste eeuw. En in De Volkskrant van 22 september las ik een interview met hem. Zo enthousiast als ik ben over The Vertigo Years, zo teleurstellend vind ik het interview met Blom door Peter Giesen in de Volkskrant onder de titel Wij zijn aapjes die zin zoeken. Als subkop staat er “afrekenen met de christelijke erfenis.” en vooral in die afrekening toont Blom zich niet alleen genadeloos maar ook volstrekt willekeurig en onwetenschappelijk. In het gesprek met Peter Giesen benadrukt hij enkele keren hoe de westerse cultuur door het christendom bedorven is.

Als je kijkt welke Verlichte filosofen in de 19de eeuw populair zijn geworden, zie je dat wij een gematigde Verlichting hebben geërfd, die het grondprincipe van het christendom onberoerd laat. Voltaire was een hiërarchisch denker. Verlichting was voor de elite. Hij was heel expliciet over de zin van God: het plebs op zijn plaats houden. En Kant zegt: naast de zintuiglijke werkelijkheid is er een spirituele werkelijkheid die niet voor de rede toegankelijk is. Zo schiep Kant een sociale vrede tussen wetenschap en religie. De rede, het verstand, dat volgens de gematigde Verlichting het hoogste van de mens is, is in feite de christelijke ziel. Dat negeert volslagen dat wij een lichaam hebben.
 
Bron: volkskrant.nl

Ook in het post-christelijke Europa ondervinden we volgens Philipp Blom nog de rampzalige gevolgen van het christendom. Zonder kruistochten, inquisitie, pogroms en brandstapels te noemen, kijkt Blom naar de hedendaagse westerse cultuur en wijst de rotte plekken aan die allemaal de schuld zijn van het christendom: de gematigde Verlichting, het consumentisme en zelfs de klimaatcrisis: “De mens is meester over de aarde, dat is een Bijbelse gedachte die nog altijd veel schade aanricht. Ik kan mij heel goed voorstellen dat wij over honderd jaar worden gezien als de generatie die meer verstoord heeft dan welke andere generatie dan ook.”

Wij zijn aapjes die zin zoeken, die overal een bedoeling achter zien.’ Verhalen ordenen onze wereld, aldus Blom. Maar ze zijn ook gevaarlijk. Ze kunnen stollen tot religies of ideologieën met potentieel rampzalige gevolgen. Ook dat is een christelijke erfenis: het zoeken naar verlossing door het vinden van ‘de’ waarheid.
 
Bron: volkskrant.nl

Iemand die zijn fixatie zo schaamteloos tentoonspreidt, kom ik niet vaak tegen.

philipp-blom.eu