oerverhaal

gisterenmiddag gezien op Een: La Beauté du diable (1950)

La Beauté du diableLa Beauté du diable is een variatie op de Faustlegende. Het verhaal speelt zich af rond 1830, de tijd waarin Goethe met Der Tragödie zweiter Teil na bijna zestig jaar zijn levenswerk voltooit. Maar het is ook de tijd waarin de moderne wetenschap het gezicht van de wereld definitief gaat veranderen. Kort na Goethe’s dood in 1832 verschijnen de eerste spoorwegen (België1835, Nederland 1839), de elektromotor (1832), de elektrische telegraaf (1835) en de fotografie (1839). Uit deze fundamentele uitvindingen zouden de auto, de radio, de televisie en tenslotte de digitale revolutie voortkomen.

La Beauté du diableFaust is een oerverhaal en dat betekent dat het universeel en van alle tijden is. In de Middeleeuwen was Faust een alchemist en rond 1830 was hij een moderne wetenschapper die de geheimen van de natuur probeerde te ontfutselen. In onze tijd beoefent hij wellicht de gentechnologie. Maar één eigenschap blijft hij behouden: het verlangen naar volmaakte kennis zodat hij de plaats van God kan innemen. Dat wordt zijn ondergang. In zijn dorst naar kennis wordt hij door de duivel bezocht. Deze belooft hem alle rijkdommen van de wereld in ruil voor zijn ziel.

Scientia Potentia Est
- Kennis is macht -

Francis Bacon, 1597

Je kunt dit verhaal ook op de moderne geschiedenis projecteren. In de periode waarin de westerse wereld afscheid begint te nemen van de christelijke God en de wetenschap gaat volgen, stelt de Engelse filosoof, wetenschapper en politicus Francis Bacon vast dat kennis macht is. Als het christelijk geloof ons klein maakt en onderdanig aan de kerk, dan zal de wetenschap ons groot kunnen maken. Ze kan ons helpen de wereld te veroveren en alle aardse rijkdommen naar ons toe te trekken. In het Evangelie volgens Mattheus staat: “Wat baat het een mens, als hij de hele wereld gewint, en schade lijdt aan zijn ziel?”. Je zou kunnen zeggen dat deze boodschap niet meer overkomt bij Faust en de mens die zich restloos aan de wetenschap heeft overgegeven. Tenslotte zal hij toch geconfronteerd worden met an Incovenient Truth.

La Beauté du diable [ imdb.com ]