Stel je voor dat je niet meer gelooft in het bestaan van inbrekers, dat je gewoon niet gelooft dat er zoiets bestaat als figuren die je huis leegroven en dat dit allemaal fabeltjes zijn. Dan zul je iemand die op klaarlichte dag aanbelt met een masker op, een zaklamp in de hand en een jutezak over de schouder en die zegt dat hij je huis komt leeghalen, zul je dat waarschijnlijk heel vermakelijk vinden en hem lachend binnen uitnodigen. Blijkbaar wordt de leugen onweerstaanbaar charmant als zij zich achter de waarheid verbergt.

Ik moest hier aan denken toen ik op het journaal van gisteren zag dat de Finse hardrockband Lordi het Eurovisie Songfestival in Athene gewonnen heeft. Vier lappen, uitgedost met enge maskers, dalen vanuit de poolcirkel af naar Athene om met een erbarmelijk smakeloze act de harten van de Europese bevolking te stelen. Europa quo vadis? Is dit waar het naar toegaat wanneer je het volk de macht geeft? Het water stroomt blijkbaar altijd naar het laagste punt, ooit zij een vriend van mij heel treffend “democratie is een broek die langzaam afzakt”. Plato klaagde 2500 jaar geleden al in datzelfde Athene over de gevolgen van democratie: wanneer politieke leiders zich afhankelijk gaat maken van de gunsten van het volk, dan verdwijnt het leiderschap en is het uiteindelijk de onderbuik die het voor het zeggen heeft. Ik hoorde een van de bandleden vanachter zijn masker beweren dat de zege van Lordi “een overwinning van de vrije geest” is.

Finland is een van de sterkst geseculariseerde landen van Europa. Tegelijkertijd is het samen met Griekenland een van de weinig orthodox-christelijke landen in de wereld. Een paar jaar geleden ontmoette ik in Engeland een jongeman uit Helsinki die in Thessaloniki voor orthodox priester studeerde. Ik vraag me af wat hij nu van de overwinning van zijn landgenoten vindt. Want de orthodoxie is helder en duidelijk over het bestaan van het gepersonificeerde kwaad. Het is geen mythologie waar we ongestraft boven kunnen gaan staan en de draak mee kunnen steken. De Franse dichter Charles Baudelaire heeft eens gezegd dat het de grootste list van de duivel is om ons te laten geloven dat hij niet bestaat. Al het geflirt met het demonische, dat nu een voorlopig hoogtepunt beleeft in de winnaars van het Eurosongfestival, valt te verklaren vanuit ongeloof en ironie. We voelen ons er stoer bij, vooral als we veertien of vijftien zijn.

Ik moest ook denken aan de metafoor van Kierkegaard: een clown komt in paniek de piste inrennen en schreeuwt “brand!”. Het publiek schatert het uit, zo levensecht wordt de paniek door de clown gespeeld. De mensen hebben alleen nog niet in de gaten dat het levensecht is, want de tent staat in brand.

En zo haalt het Avondland geheel uit vrije wil en geamuseerd de monsters in huis. Dit hoef je toch niet serieus te nemen!