Terwijl morgen de beëindiging van de Eerste Wereldoorlog wordt herdacht, ging het gisterenavond in die Deutschen over de Dertigjarige Oorlog (1618 tot 1648). Ook uit die oorlog zou in 1648 net zoals in 1919 een nieuw Europa tevoorschijn komen. Niet alleen met de Vrede van Versailles in 1919 werd een nieuwe kaart van Europa getekend, in 1648 zorgde de Vrede van Münster ook al voor een nieuwe staatkundige orde in Europa.

Wij hebben de godsdienstoorlogen tussen de katholieken en protestanten samengepakt tot de Tachtigjarige Oorlog (1568-1948). De Duitsers noemen deze de Dertigjarige Oorlog. Dat betekent niet dat de werkelijke oorlog in Duitsland een halve eeuw korter geduurd zou hebben. In ieder geval waren de godsdienstoorlogen daar gewelddadiger en verwoestender als waar dan ook. Uiteindelijk hadden alle partijen er in 1648 belang bij dat er een eind kwam aan de oorlog die vooral Duitsland volkomen uitgemergeld en versplinterd had. Met de Vrede van Münster werd de onafhankelijkheid van alle protestantse gebieden in het Duitse Rijk (dus ook de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) officieel erkend en moest de Habsburgse keizer deze dus afstaan. Dit betekende niet alleen een overwinning voor de protestanten maar ook voor het katholieke, maar opportunistische Frankrijk. Want deze Europese grootmacht had er zeer veel belang bij dat de macht van de Habsburgers in Europa gebroken werd en dat Duitsland veranderde in een lappendeken van katholieke en protestantse deelstaatjes.

Die Deutschen bracht gisterenavond de geschiedenis in gedramatiseerde vorm
weer tot leven. In Verleden van Nederland zagen we aansluitend Charles Groenhuijsen door de achttiende eeuw flaneren en verder waren er natuurlijk weer veel citaten en werd er daarbij weer veel en langzaam op prenten en schilderijen ingezoomd. De Nederlandse documentaire krijgt daardoor automatisch het studeerkamer-gehalte dat die Deutschen niet heeft. Ook al brengt deze serie de geschiedenis heel wat levendiger in beeld, toch zouden citaten hier en daar gerust mogen al is het maar om het hoge Archeon-gehalte wat te temperen. Een citaat uit de even realistische als humoristische schelmenroman Der abenteuerliche Simplicissimus van Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen die zich afspeelt tijdens de Dertigjarige Oorlog, zou bijvoorbeeld een prima literaire aanvulling zijn geweest.

Wallenstein und der Krieg [ diedeutschen.zdf.de ]
Zeittafel 1568-1660 | Zeittafel 1618-1711