Maandelijks archief: september 2015

Goethe & Co [ 3 ]

Goethe en zijn tijdgenoten: Gotthold Ephraim Lessing (1729-1781)

In zijn autobiografie Dichtung und Wahrheit schrijft Goethe in de eerste twee delen (Boek I-X) over zijn jonge jaren in Frankfurt, Leipzig en Straatsburg, de jaren zestig van de achttiende eeuw. Daarin passeren een aantal beroemde tijdgenoten de revue. In Goethe. Kunstwerk van het leven weeft Rüdiger Safranski door zijn biografie verschillende minibiografieën van tijdgenoten die invloed hadden op Goethe, zoals Gotthold Ephraim Lessing

Net als Johann Joachim Winckelmann was Gotthold Ephraim Lessing een beroemde tijdgenoot die de jonge Goethe in zijn Leipziger jaren (1765-1768) had kunnen ontmoeten. In 1767 was er in Leipzig een opvoering van Minna von Barnhelm (1767) waarbij Lessing zelf aanwezig was.

Gotthold Ephraim Lessing
Gotthold Ephraim Lessing (1729-1781)

Als hij echt gewild had, had de twintig jaar jongere Goethe hem kunnen ontmoeten. Maar Goethe schrijft in Dichtung und Wahrheit:

Lessing traf zu einer Zeit ein, wo wir ich weiß nicht was im Kopf hatten: es beliebte uns, ihm nirgends zu Gefallen zu gehen, ja die Orte, wo er hinkam, zu vermeiden, wahrscheinlich weil wir uns zu gut dünkten, von Ferne zu stehen, und keinen Anspruch machen konnten, in ein näheres Verhältnis mit ihm zu gelangen. Diese augenblickliche Albernheit, die aber bei einer anmaßlichen und grillenhaften Jugend nichts Seltenes ist, bestrafte sich freilich in der Folge, indem ich diesen so vorzüglichen und von mir aufs höchste geschätzten Mann niemals mit Augen gesehen.
 
Bron: Dichtung und Wahrheit, Buch VIII (1812)

Goethe zou Lessing nooit ontmoeten. Lessing stierf in 1781, slechts 52 jaar oud.

Gotthold Ephraim Lessing [ de.wikipedia.org ]

Goethe & Co [ 2 ]

Goethe en zijn tijdgenoten: Adam Friedrich Oeser (1717-1799)

In zijn autobiografie Dichtung und Wahrheit schrijft Goethe in de eerste twee delen (Boek I-X) over zijn jonge jaren in Frankfurt, Leipzig en Straatsburg, de jaren zestig van de achttiende eeuw. Daarin passeren een aantal beroemde tijdgenoten de revue. In Goethe. Kunstwerk van het leven weeft Rüdiger Safranski door zijn biografie verschillende minibiografieën van tijdgenoten die invloed hadden op Goethe, zoals Adam Friedrich Oeser

In het tweede hoofdstuk van Goethe. Kunstwerk van het leven schrijft Rüdiger Safranski hoe de zestienjarige Goethe in de herfst van 1765 in Leipzig aankomt om er te gaan studeren. In 1768 gaat hij naast zijn studie teken- en schilderonderwijs volgen bij Adam Friedrich Oeser, een schilder uit Dresden die in 1759 was aangesteld als eerste directeur van de Leipziger Zeichenakademie.

Adam Friedrich Oeser
Adam Friedrich Oeser (1717-1799)

Oeser maakt Goethe enthousiast voor een ongekunstelde manier van schilderen en stuurt hem naar Dresden om de Gemäldegalerie Alte Meister te gaan bekijken. Het zijn de Hollandse schilders van de zeventiende eeuw die de grootste indruk op de jonge Goethe maakten: “Meine Verwunderung überstieg jeden Begriff!”

Na de Zevenjarige Oorlog (1757-1763) gaat de zoetige, gekunstelde rococo langzaam plaatsmaken voor een meer realistische manier van schilderen. Dat is goed te zien in het onderstaande groepsportret uit 1766 dat Oeser van zijn kinderen schilderde. Goethe was overigens ook bevriend met zijn dochter Friederike Elisabeth (1748–1829).

Adam Friedrich Oeser
de vier kinderen van Adam Friedrich Oeser
Adam Friedrich Oeser wirkte ab 1759 in Leipzig. Am 6. Februar 1764 wurde er erster Direktor der neu gegründeten Leipziger Zeichenakademie; dieses Amt führte er bis zu seinem Tode aus. Am 13. Februar 1764 wurde er zum kurfürstlich-sächsischen Hofmaler ernannt und im selben Jahr Ehrenmitglied der Leipziger Ökonomischen Societät. Von 1765 bis 1768 zählte zu Oesers Schülern der Student Johann Wolfgang Goethe, für den der freundschaftliche Verkehr mit dem Lehrer und dessen Familie prägend werden sollte Goethe schloss mit Oesers Tochter Friederike Elisabeth (1748–1829) 1765 eine Freundschaft, die sich auch nach seinen Leipziger Jahren noch eine Weile im Briefwechsel erhielt. Oeser blieb auch selbst mit Goethe bis zu dessen Aufbruch nach Straßburg durch Briefe in Kontakt.
 
Bron:de.wikipedia.org

Adam Friedrich Oeser [ goethezeitportal.de ]

Fingerspitzengefühl

Adrian Frutiger (1928-2015)

Twee weken geleden overleed de wereldberoemde Zwitserse typograaf Adriaan Frutiger. Hij heeft zo’n veertig verschillende lettertypen op zijn naam staan, maar is vooral bekend om de Univers (1957), Avenir (1988) en het font dat zijn naam draagt, de Frutiger (1976).

Frutiger
bij het heengaan van Adrian Frutiger

Adrian Frutiger ontwierp de Frutiger in opdracht van Charles de Gaulle Airport dat hem in 1970 vroeg een lettertype te ontwikkelen voor de bewegwijzering. Oorspronkelijk was het bekend onder de naam Roissy. Door zijn uitstekende leesbaarheid wordt de Frutiger overal ter wereld gebruikt voor de bewegwijzering van vliegvelden. In Nederland wordt de Frutiger gebruikt door Schiphol en de NS.

Adrian Frutiger was required to design a way-finding signage alphabet and in such way that is both legible from afar and from any angle. Frutiger first decided to adapt Univers typeface but then relinquished the idea considering a little outdated. He took a different approach to the matter and altered the Univers typeface and fused it with organic influences of the Eric Gill’s Gill Sans typeface. The resultant typeface was originally titled, Roissy, though it was named after Frutiger in 1976, when it was released for public use.
 
Bron: famousgraphicdesigners.org
Frutiger en Univers
Er is Fingerspitzengefühl (en verstand van vormkenmerken) nodig om de Frutiger (boven) van de Univers (onder) van elkaar te onderscheiden. Of je moet gewoon de leesbaarheid vergelijken. De Frutiger is van afstand net iets beter leesbaar dan de Univers.
Helvetica en Gill Sans
… en de Helvetica(1957) en Gill Sans (1926) dan? Ze lijken inderdaad allemaal op elkaar. Overigens was Max Miedinger, de ontwerper van de Helvetica ook een Zwitser. Stamvader van al deze zeer goed leesbare fonts is de Akzidenz Grotesk uit 1896.

Adrian Frutiger [ famousgraphicdesigners.org ]
Adrian Frutiger Dies at 87; His Type Designs Show You the Way [ nytimes.com ]