Het zogenaamde “historiestuk” komt in de moderne schilderkunst eigenlijk niet meer voor. Traditioneel was de historieschilderkunst het genre dat het hoogste stond aangeschreven omdat hierin alle disciplines samenkomen: landschap, figuur, portret en stilleven. Een schilder die een “historiestuk” kon schilderen, moest dus alle genres beheersen. Maar hij moest vooral visueel een verhaal kunnen vertellen. Meer dan andere genres is het “historiestuk” verdrongen door de fotografie en de film.
In de historieschilderkunst waren vroeger de katholieke kerk en het wereldlijke gezag de belangrijkste opdrachtgevers. De katholieke kerk is in Nederland tegenwoordig gemarginaliseerd terwijl de overheid voor beeldvorming gebruik maakt van fotografie, televisie en internet. Deze media hebben immers de grootste schijn van objectiviteit en kunnen “de gespiegelde werkelijkheid” onmiddellijk en continu onder de ogen van de burger brengen. Tot in de vorige eeuw speelde de historieschilderkunst nog wel een rol in de opvoeding tot burgerschap, denk aan de schoolplaten uit de eerste helft van de twintigste eeuw.
Voor mij als liefhebber van traditionele schilderkunst is het genre beslist niet dood. Maar in het digitale tijdperk is het wel een anachronisme geworden. De historieschilderkunst verbindt mij met de traditionele schilderkunst tussen 1500 en 1900. Tot 1850 was schilderkunst nog hét medium om de objectieve werkelijkheid weer te geven. Dus visualiseerde de schilder Bijbelse verhalen en nationale mythen. Rond het midden van de negentiende beleefden vooral nationale mythen, liefst theatraal en XXXL, nog een climax in de schilderkunst. Historieschilders stonden op schouders van de grote voorbeelden uit het verleden, van Titiaan tot Goya.
Nadat ik mij een paar jaar geconcentreerd heb op landschapsschilderkunst, heb ik nu voorzichtig een stap richting de historieschilderkunst gezet, beter gezegd: het figuurstuk. Zeker niet als proeve van bekwaamheid! De reden is praktisch: de inscapes waar ik al jaren aan werk vragen mij om figuren. Het groeperen van figuren is traditioneel een opgave voor de schilder. De rangschikking kan op vele manieren, vanuit de betekenis van de figuur of puur formeel. Voor de ordening van figuren is voor mij het geheel, dus het licht, erg belangrijk. Zo denk ik eerder vanuit de compositie in licht-donker vanwaaruit figuren tevoorschijn komen, dan omgekeerd. In de onderstaande studies is telkens gewerkt op een stralend goudgele ondergrond met transparante olieverf in neutrale (rauwe omber) en warme (kobaltviolet en rauwe siena) tonen.
