Gisterenavond keek ik op het Belgische Een voor het eerst naar Versailles, een Frans-Canadese tv-serie over Lodewijk XIV en zijn hof. Mijn eerste indruk is niet zo positief. Net als The Borgias is het gelikt historisch drama met expliciet geweld en seks, gemaakt voor een breed publiek. Je zou verwachten dat er in een Frans-Canadees productie Frans gesproken wordt, maar dat is niet het geval. Vanwege de betere exportmogelijkheden heeft men gekozen voor het Engels, terwijl het Frans tot in de negentiende eeuw de taal aan alle Europese vorstenhoven was en de oorsprong daarvan ligt juist in het bewind van Lodewijk XIV die de Franse cultuur tot de dominante cultuur in Europa maakte. Het Franse publiek reageerde dan ook zeer verontwaardigd toen bleek dat de tv-serie in het Engels was opgenomen.

In vergelijking met de Franstalige film Le roi danse (2000) waarin de Zonnekoning uiteraard Frans spreekt, is de Engelstalige Lodewijk XIV uit Versailles (2015) totaal ongeloofwaardig. Ook irriteert het dat de producent van Versailles zo schaamteloos een knieval maakt voor het grote publiek. Het cliché van de expliciete geweldsscène met tussensnijdingen van de expliciete seksscène kennen we zo langzamerhand wel. Maar kijkcijfers zouden bewijzen dat de massa hier geen genoeg van kan krijgen. Bovendien wordt een modieus onderwerp als homoseksualiteit gretig geëxploiteerd. De gedachte is die van de gelijke behandeling: geef je de hetero’s hun seksscènes dan moet je de homo’s ook hun seksscènes geven. Toch geef ik deze tv-serie nog een kans, maar ik ben bang dat het net als de tv-serie The Borgias meer een soap is met een historisch sausje dan volwassen historische drama.

Versailles [ en.wikipedia.org ] | Versailles [ imdb.com ]

In Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (Over Nut en Nadeel van Geschiedenis voor het Leven, 1874) onderscheidt Nietzsche drie verschillende wijzen om met het verleden om te gaan: de monumentale, de antiquarische en de kritische wijze. Nietzsche pleit voor de laatste benadering. Zijn driedeling doet mij enigszins denken aan die van Immanuel Kant waarin drie houdingen ten aanzien van kennis onderscheiden worden: de dogmatische, de sceptische en de kritische benadering. Ook Kant koos voor de Derde Weg, die je ook als Koninklijke Weg zou kunnen zien.

Nietzsche leidt zijn betoog in met een citaat van Goethe: “Overigens heb ik een afkeer van alles wat slechts mijn kennis vergroot zonder meteen ook mijn handelen te stimuleren of te inspireren.” en vraagt zich af in een tijd die strak stond van historisme hoeveel historische kennis een mens eigenlijk verdragen kan. Wat heb je aan al die historische feiten als dat je verlamt waardoor je niet meer handelen kunt? Nietzsche zou in zijn latere geschriften steeds meer het “ogenblik” gaan verheerlijken, het moment waarop de mens zich heroïsch bevrijdt van zijn verleden en in het hier-en-nu springt.

Als Nietzsche getwitterd zou hebben, was hij vast en zeker geen volger geweest van twitter.com/1816now een kanaal dat dagelijks het nieuws uit 1816 brengt. Het kanaal heeft ruim 7000 volgers en bewijst dat de antiquarische benadering van het verleden te verenigen is met het hyperactuele medium dat Twitter heet.

twitter.com/1816now | pastnow.wordpress.com