Weinig historische figuren zijn zo vaak geschilderd als Napoleon Bonaparte. Niet alleen tijdens zijn bewind maar ook tijdens de Restauratie bleven schilders historische gebeurtenissen vastleggen met Napoleon in het centrum van de aandacht. Tijdens de dictatuur en het Franse keizerrijk (1799-1814) was de ‘fotorealistische’ classicistische stijl de officiële stijl.

Photoshoppen was nog niet nodig; schilders manipuleerden tegen forse betaling en voor hun persoonlijke roem de geschiedenis from scratch. Anders was het nooit geweest. In 1802 lukt het Thomas Wedgwood al een primitieve foto te maken maar hij beschikte nog niet over een fixeermiddel. Het zou nog bijna vier decennia duren voordat Sir John Herschel negatieven kon fixeren. De ‘foto’s’ van Wedgwood konden alleen in een donkere kamer bij kaarslicht worden bekeken en zijn verloren gegaan. Tot ver in de negentiende eeuw zouden historische gebeurtenissen nog geschilderd moeten worden.

De schilderkunst had in de eerste helft van de negentiende eeuw een sterk objectiverende tendens. Dictators als Napoleon hielden hiervan omdat een gepolijst ‘fotorealistische’ voorstelling de Enige Werkelijkheid pretendeert weer te geven. Jacques Louis David werd tijdens het keizerrijk Napoleon‘s hofschilder zoals Hyacinthe Rigaud dat geweest was voor Lodewijk XIV. In 1816 moest David daarom in ballingschap naar Brussel verhuizen.

Tijdens de Restauratie werd het beeld dat schilders van Napoleon hadden gegeven gecorrigeerd. Een bekende correctie van de historische feiten is het schilderij van Paul Delaroche uit 1850 dat David‘s heroïsche voorstelling van Napoleon uit 1801 corrigeert. In werkelijkheid was Napoleon niet op een steigerend wit paard maar op een ezeltje de Sint Gotthard overgestoken. Een beeld zegt nog altijd meer dan duizend woorden. Tegenwoordig heeft de fotojournalistiek de plaats van de historieschilderkunst overgenomen.

Een ander schilderij dat een historische gebeurtenis weergeeft maar veel later geschilderd is, is van François Bouchot. We zien hier Napoleon‘s Staatsgreep van 18 Brumaire (9 november 1799). Terug van zijn veldtocht in Egypte stapt de zelfverzekerde en brutale generaal de Raad van Vijfhonderd binnen die onder arrest komt van zijn grenadiers. De afgevaardigden zijn woedend en enkelen proberen door de ramen te ontvluchten.

Na de Staatsgreep van 18 Brumaire wordt er voor de vierde keer sinds 1789 aan een nieuwe grondwet gewerkt. Deze rechtvaardigt de staatsgreep en stelt Napoleon aan als eerste consul. Op eerste kerstdag (!) 1799 wordt de geboorte van de nieuwe Grondwet bekend gemaakt. Een week voor het begin van de negentiende eeuw heeft het Franse volk zijn dictator gekregen. In 1802 zal Napoleon zichzelf uitroepen tot consul voor het leven.

l’ Histoire par l’ Image [ histoire-image.org ]