Dagelijks archief: dinsdag 31 mei 2011

alles is relatief [ 2 ]

vandaag op de Filosofie Scheurkalender

M.C.EscherDe uitspraak dat “alles relatief is” staat hoog genoteerd in de toplijsten quasi-filosofische kretologie en lui denken. Vaak wordt hiermee dan bedoeld dat er geen absolute waarheid bestaat. Zo laat de relativist zich tegenover de vermeende absolutist juist kennen als de absolutist. Toch kan deze kreet soms zinvol zijn. Timon Meynen legt op de Filosofie Scheurkalender uit dat het gaat om de context en de relatie met de ander.

De Vlaamse filosoof en ethicus Etienne Vermeersch (1934) verdedigt zich (…) op een bekende wijze tegen het relativisme. Het relativisme zaagt immers de tak door waarop het zelf gezeten is, zoals Bruno Latour (1947) het uitdrukt. Met de stelling “alles is relatief” doet de relativist een beroep op een of ander criterium voor de waarheid van die stelling. En dat criterium moet zelf dus wel absoluut zijn. Kortom: hij spreekt zichzelf tegen, en dat mag niet.
 
Maar wie heeft er eigenlijk gezegd dat “alles relatief is”? En in welke context gebeurde dat? Je kunt je heel wel voorstellen dat de relativist in gesprek was met een absolutist. De zin “alles is relatief” zou dan relatief zijn ten opzichte van het gesprek waarin de relativist beweerde dat er geen universele en tijdloze criteria voor de waarheid van uitspraken bestaan, en de absolutist dat die er wel zijn. Misschien maakten beiden zich wel oprechte zorgen over de geestelijke gezondheid van de ander. De relativist was bang dat de absolutist zich door zijn illusies de wet liet voorschrijven. De absolutist was bang dat de relativist straks met tak en al naar beneden zou vallen. Zo lang zij nog de inzet hadden om elkaar te helpen wijzer te worden, was het wellicht niet zinloos dat zijn zich met die onzin bezighielden.
 
Bron: Timon Meynen, Filosofie Scheurkalender 31 mei 2011
Relativisme houdt geen moment stand onder rationele argumenten. Ten eerste is de stelling zelf een contradictie. Want zeggen dat de waarheid niet bestaat, impliceert dat de stelling zelf ook niet waar is. Omgekeerd is zeggen dat ‘de’ waarheid niet bestaat een absolutisme dat de stelling zelf beoogt te bestrijden: het is ‘een waarheid’.
 
Bron: plein2010.blogspot.com

filosofie scheurkalender | alles is relatief [ 1 ]