Vaak wordt de film Pearl Harbor (2001) vergeleken met Tora! Tora! Tora! (1970). De laatste film wordt dan meestal geroemd en de eerste film afgebrand. Dat komt vooral omdat de producers van Pearl Harbor ervoor hebben gekozen om in de historische gebeurtenissen een romance te verweven, waardoor het melodrama de boventoon is gaan voeren. In Tora! Tora! Tora! is dat zeker niet het geval. De film reconstrueert nauwkeurig de gebeurtenissen die voorafgaan aan de aanval op Pearl Harbor en brengt in de tweede helft op spectaculaire wijze de aanval in beeld.

In de eerste anderhalf (!) uur van de film worden zowel aan Japanse als aan Amerikaanse zijde veel verschillende personages opgevoerd en krijgen we veel dialogen te horen. Telkens wanneer een nieuw belangrijk personage geïntroduceerd wordt, lezen we onder in beeld wie het is. Het praterige eerste deel van de film is in feite een docudrama geworden. Door de droge registratie van de gebeurtenissen is het lastig om je met de personages te identificeren, maar je krijgt wel een goed inzicht in wat er zich achter de schermen heeft afgespeeld. En vooral ook wat er aan Amerikaanse zijde allemaal is misgegaan. Ik heb altijd gedacht dat de aanval op Pearl Harbor een pure verrassingsaanval is geweest. Maar in werkelijkheid was Amerika redelijk goed op de hoogte van het aanvalsplan en had veel schade voorkomen kunnen worden als de bureaucratie minder stroperig was geweest.

Al op 16 oktober 1941 waren de Amerikaanse media zich bewust van de dreigende situatie. Ze besteedden in hun nieuwsartikelen dan ook enige aandacht aan deze dreiging. De inwoners van Amerika echter, voelden zich volledig beschermd door hun leger en besteedden weinig aandacht aan de artikelen. Henry Lewis Stimson, die op dat moment minister van defensie was in Amerika, was zich terdege bewust van de dreiging, want als reactie op de nieuwsartikelen sprak hij: Het is nu een tijd om te wachten, zodat Japan de eerste stap kan doen, waarna wij ze direct kunnen aanvallen. Japan en Amerika waren nog steeds in onderhandeling met elkaar, maar deze wilden niet vlotten. Op 5 november werden zes boodschappen onderschept waarin stond dat de onderhandelingen met Amerika voor 25 november afgerond zouden moeten zijn. De leider van de Japanse oorlogsoperatie, Yamamoto, wilde het hele Zuidelijke Pacifisch gebied in zijn macht krijgen en daarom ontwikkelde hij een strategie om Pearl Harbor, de Filipijnen en alle andere niet-Japanse plaatsen in dit gebied op het zelfde moment aan te vallen. Zijn plan hiervoor presenteerde hij op 7 november en hij noemde het plan Z.
 
Niemand bij de Japanse marine kende Pearl Harbor beter dan admiraal Isoroku Yamamoto. In zijn hut op zijn vlaggenschip Nagato hing een kaart van de basis waarop hij allerlei aantekeningen had gemaakt. Omdat alles op de basis met een vaste regelmaat verliep, kon hij weten wanneer hij daar de grootste scheepsconcentratie kon aantreffen. De luchtafweer was onvoldoende en hij geloofde dat een luchtaanval een grote kans van slagen had. Hij liet zich inspireren door admiraal Heihachiro Togo en noemde zijn plan naar diens Z-signaal tijdens de slag bij Tsushima (1905). Daarbij wist hij dat vierentwintig Britse vliegtuigen op 11 november 1940 bij een aanval op de Italiaanse vloot in Tarente drie slagschepen tot zinken brachten met een verlies van slechts drie toestellen. Ook de Amerikanen onderkenden het belang van deze aanval, maar admiraal Kimmel weigerde anti-torpedonetten te installeren omdat die de bewegingsvrijheid van zijn schepen hinderden.
 
Bron: nl.wikipedia.org

Het bijzondere van Tora! Tora! Tora! is dat het eigenlijk twee samengevoegde speelfilms zijn. De Japanse kant van het verhaal is geregisseerd door Kinji Fukasaku en wordt gespeeld door Japanse acteurs die uiteraard Japans spreken. Richard Fleischer regisseerde het Amerikaanse strijdtoneel.

Admiral Kimmel, in your opinion, why were you and General Short not notified well in advance that the attack was expected?
Admiral Kimmel: My belief is that General Short and I were not given the information available in Washington and were not informed of the impending attack because it was feared that action in Hawaii might deter the Japanese from making the attack. Our president had repeatedly assured the American people that the United States would not enter the war unless we were attacked. The Japanese attack on the fleet would put the United States in the war with the full suppport of the American public.
 
Bron: An Interview with Admiral Kimmel, 1958

Tora! Tora! Tora! [ imdb.com ] | Tora! Tora! Tora! [ en.wikipedia.org ]