In 2014 was het tweehonderd jaar geleden dat Joséphine de Beauharnais (1763-1814) stierf, de eerste vrouw van Napoleon Bonaparte. De Britse historica Kate Williams schreef een biografie over deze ooit machtigste vrouw ter wereld. Toen ik in de VPRO-gids van 18 maart 2014 het artikel des Keizers vrouw van Katja de Bruin las, wist ik al dat ik deze biografie wilde gaan lezen. Na het zien van de tentoonstelling Alexander, Napoleon & Joséphine, kocht ik het afgelopen woensdag in de museumwinkel van het Hermitage in Amsterdam.

Inmiddels heb ik van deze zeer vlot geschreven biografie ruim honderd bladzijden gelezen. Sympathie voor Joséphine heb ik nog niet en verwacht ik ook niet te krijgen. Haar belevingswereld is die van de boulevardpers en de showbusinessrubrieken uit de kranten. Na het schrikbewind van Robespierre vormde ze samen met Therésa Tallien, Juliette Récamier en Fortunée Hamelin de Merveilleuses. Joséphine werd een stijlicoon en heel Parijs wist nu wie ze was.

Net als de Spicegirls tweehonderd jaar later, lieten Les Merveilleuses in de jaren negentig van de achttiende eeuw girl power zien en werden ze een rolmodel. Hun girl-power bestond vooral uit seksuele energie. In een maatschappij waarin mannen de dienst uitmaakten, kon de vrouw alleen delen in zijn macht wanneer ze hem wist te behagen. Wanneer ze een invloedrijke man wist te betoveren, kon ze de macht zelfs naar zich toetrekken. Dat is precies wat Joséphine deed. Ze was zes jaar ouder dan Napoleon Bonaparte (1769-1821) en had veel meer seksuele ervaring toen ze hem in 1795 voor het eerst ontmoette. Napoleon was 25, Joséphine 31. Kate Williams schrijft over haar cynische opvatting over liefde:

Voor overleven had Joséphine een groot talent. Misschien is haar wilskracht het enige dat ik na honderd bladzijden van haar biografie in haar waarderen kan. De manier waarop ze haar wil gebruikt om te overleven, door elke moraal aan de kant te schuiven, laat mijn waardering niet boven de walging uitkomen.

Joséphine de Beauharnais [ nl.wikipedia.org ]