Dagelijks archief: woensdag 17 juni 2015

totaalkunst

gisterenavond gezien op DVD: Die Zeit des Schweigens (1993)
uit de serie Die zweite Heimat – Chronik einer Jugend van Edgar Reitz

Heimat 2Het elfde deel van Die zweite Heimat vertelt het verhaal van Rob en speelt zich af in de winter en het voorjaar van 1967/1968. Hermann kent Rob al vanaf 1960. Met Reinhard behoort hij tot de Jungfilmer van de kunstenaarskliek.

Edgar Reitz heeft vermoedelijk veel autobiografisch materiaal in de personages Reinhard en Rob verwerkt. In hun filmwerk zien we originele opnamen terug die Reitz in de jaren zestig maakte. Zo gaat Reinhard in 1965 naar Mexico en introduceert Rob in 1968 een nieuwe standaard in de experimentele film: Varia Vision.

Edgar Reitz maakte in 1960 de korte film Yucatan en werkte in 1964/65 samen met Alexander Kluge aan het filmexperiment Varia Vision, waarbij simultaan op zestien schermen filmbeelden werden geprojecteerd.

Alexander Kluge
Alexander Kluge tijdens de opnamen van Abschied von gestern. Edgar Reitz deed in deze film uit 1966 het camerawerk – Deutsches Filminstitut

“Elke overeenkomst met bestaande personen berust op toeval”
 
Toch zal een personage als Eberhard Zielke ongetwijfeld gebaseerd zijn op een oudere cineast die Reitz en Kluge in de jaren zestig gekend moeten hebben. Zielke komt in Heimat (1984) ook al voor als maker van propagandafilms aan het oostfront.

Ich bin Kameramann geworden, weil ich von Reden
nicht viel gehalten hab

Rob in “Die Zeit des Schweigens”

Net als Rob en Reinhard is ook de hoofdpersoon Hermann een alter ego van Edgar Reitz. Hermann deelt in de idealen van Rob. Beiden zijn op zoek naar totaalkunst. Zoals Rob de grens tussen film en leven opzoekt, zo wil Hermann dat op zijn eigen vakgebied.

Rob: “Jedenfalls lösen wir die Guckkasten-Leinwand auf. Was hat Film mit Theater zu tun? Wir stellen einfach alles in Frage. Keine festen Anfangszeiten mehr, keine Ende, permanente Dauervorstellung. Film – Film – Film!”
 
Hermann: “Der moderne Mensch ist in der Lage, tausend Eindrücke gleichzeitig zu verarbeiten. Herr Konsul, sehen Sie doch mal den Chauffeur an! Auf wie viele Eindrücke muß der Mann gleichzeitig achten. Das ist genauso wie in der modernen Kunst. Unser Leben ist eine Simultandarstellung, nonstop.”

Tegenwoordig is cross over een discipline geworden en geïnstitutionaliseerd. Maar in de jaren zestig was het juist het sterke verlangen om disciplines open te breken, om de grens tussen kunst en leven te laten vervagen.

Hoe hoog de jonge kunstenaars in Die zweite Heimat ook willen vliegen, uiteindelijk lopen ze allen tegen de weerbarstige werkelijkheid aan en worstelen ze met zichzelf in hun relaties. Als de jaren zestig ten einde lopen, is de hemelbestorming voor de meesten uitgelopen in een radicale ontnuchtering. In het laatste deel van Die zweite Heimat dat zich in 1970 afspeelt, staat Hermann, inmiddels bijna dertig, nog steeds voor een dilemma : Kunst oder Leben.

Heimat synopsis [ heimat123.de ] | Die Zeit des Schweigens [ imdb.com ]