Maandelijks archief: maart 2018

rendez-vous in Maastricht

zaterdag met Michaela rondgeleid door het oude Maastricht
door mijn oud-leraar Nederlands Andre van Dijk
Maastricht
met mijn oud-leraar Nederlands in het Bergportaal van de Sint-Servaasbasiliek. Voor de duidelijkheid: de oud-leerling staat rechts.
Maastricht
in het labyrinth van Pierre Kuypers op weg naar Jeruzalem…
Maastricht
De (oude) leerling volgt en vraagt. Is dat juist?

Tefaf 2018

vrijdag met Michaela de TEFAF in Maastricht bezocht

TefafEen dag op de TEFAF loopt van 11.00 tot 19.00 uur. Om alles te kunnen bekijken, heb je in ieder geval twee dagen nodig en nog beter drie dagen. Michaela en ik hadden vrijdag zes uur: van kwart voor een tot kwart voor zeven. We moesten dus een keuze maken en kozen voor werken op papier (oude handschriften en grafiek) en voor traditionele schilderkunst en iconen. In die categorieën waren een kleine zestig stands van kunsthandels te bekijken. Gemiddeld hadden we dus vijf minuten per kunsthandel. Dat is natuurlijk weinig, maar voor een bezoek aan de TEFAF is het toch nog veel. Met ruim 280 stands zou bij een voltijds bezoek van acht uur de gemiddelde tijd voor een bezoek aan een kunsthandel nog geen anderhalve minuut zijn. Uiteraard liepen de bezoektijden uiteen. Voor sommige kunsthandels uit onze selectie namen we tien minuten de tijd, voor anderen nog geen minuut.

Tefaf
impressies van de TEFAF 2018
Boven: Kunsthandel Neuse (stand 112) uit Bremen. Midden: Sanct Lucas (stand 308) uit Wenen. Onder: Massimo de Carlo (stand 443) Milaan, Londen, Hong Kong

De kunsthandels waar we langer de tijd voor namen, waren de specialisten in oude handschriften, iconen en een paar galeries met oude meesters. Bijvoorbeeld De Jonckheere uit Genève (stand 340) en Sanct Lucas uit Wenen. Beide kunsthandels zaten naast elkaar op de hoek van “het Vrijthof” een van de grotere kruispunten op de TEFAF. Op de tweede foto hierboven de hoek van Sanct Lucas met een puntgave De Hondecoeter.

Bij De Jonckheere zagen we Vlaamse meesters in een topconditie: een uiterst gedetailleerd nature morte met insecten van Jan van Kessel uit 1653. Maar ook een honderd jaar ouder fantasielandschap van Herri met de Bles. Daarnaast een boslandschap van Alexander Keirincx en een bijzonder fraai miniatuur van de Heilige Familie van Marcellus Coffermans (25×19 cm) uit de tweede helft van de zestiende eeuw.

Tefaf
impressies van de TEFAF 2018
Boven: Tomasso Brothers Fine Art (stand 304) uit Londen. Midden: De Jonckheere (stand 340) uit Genève. Onder: Jean Luc Baroni (stand 310) uit Londen.

Grafiek zagen we bij Stephane Clavreuil (stand 721) uit Londen, Nicolaas Teeuwisse (stand 723) uit Berlijn, Helmut Rumbler (stand 369) uit Frankfurt am Main. Bij bovengenoemde galeries kocht of kreeg ik een grafiekcatalogus. Grafiek behoort tot de betaalbare kunst van de TEFAF, al leg je voor een droge naald van Rembrandt uit 1636 van 10,4 bij 9,4 centimeter toch nog ruim een halve ton neer.

Tefaf
Kunsthandel Sanct Lucas (stand 308) uit Wenen met een doorkijkje op Het Oordeel van Paris door Hendrick de Clerck (1560-1630)
Tefaf
Kunsthandel Neuse uit Bremen

Na de afdelingen Works on Papers en Painting besloten we nog een ronde te maken door de andere afdelingen om een globale indruk van de hele TEFAF 2018 te krijgen. Modern, Ancient Art, Tribal en Design deden we op zevenmijlslaarzen, voor Antiques namen we iets meer de tijd. De twee Nederlandse kunsthandels Toth (stand 236) uit Huizen en Morsink (stand 139) uit Amsterdam bekeken we vrij aandachtig omdat beide galeries in iconen gespecialiseerd zijn. Iconen in een museum of galerie is voor ons altijd een vervreemdende ervaring. Eigenlijk zijn iconen gebruiksvoorwerpen die vereerd (lees: aangeraakt en gekust) behoren te worden. Maar in de context van een museum of galerie wordt een icoon een kunstvoorwerp. En dan is het uiteraard: “don’t touch“.

Tefaf
Michaela op “Trafalgar Square” op de TEFAF 2018. Links op de achtergrond Dr. Jörn Günther Rare Books (stand 109) uit Basel.

Erg onder de indruk waren we van de oude handschriften op de TEFAF: Les Enluminures (stand 273) uit New York, Stephane Clavreuil (stand 721) uit Londen en Dr. Jörn Günther Rare Books (stand 109) uit Basel. Bij de laatste kunsthandel zagen we miniaturen van vijfhonderd jaar oud, zo fris alsof de gouache net was opgedroogd.

tefaf.com

rococoprenten op de TEFAF

prenten uit de 18e eeuw bij Nicolaas Teeuwisse uit Berlijn

Vijf jaar geleden liet ik hier een gravure uit 1738 zien van Charles-Nicolas père Cochin (1688-1754) naar een ontwerp van Jacques de Lajoüe (1687-1761). Van La Pharmacie bestaat nog een andere versie met een rechthoekig kader. Deze versie kwam ik op de TEFAF tegen bij kunsthandel Nicolaas Teeuwisse uit Berlijn. Deze kopergravure kost 8.500 Euro.

1738
La Pharmacie (1738)
door Charles-Nicolas père Cochin
The etching exists in two different versions, both of which bear the address of Chéreau’s widow. The prints in the series were immensely popular from the moment they were published. This evidently prompted the decision to issue a revised edition in order to meet the increased demand. In the first version the scene is framed like a trompe l’oeil to match the interior decoration in the cabinet of the Duc de Picquigny, whereas the illustration in the second version on offer here has a rectangular format and has been extended on all four sides to incorporate additional pictorial elements. A very fine impression with narrow margins. Minor defects, an unobtrusive smoothed fold on the recto as well as minor creasing, otherwise in excellent condition.
 
Bron: teeuwisse.de

Nicolaas Teeuwisse heeft nog andere kopergravures uit de achttiende eeuw in stock, o.a. onderstaande prent uit de serie De vier Elementen van Johann Wolfgang Baumgartner (1702-1761).

1745
Die vier Elemente: Das Feur (1745)
door Johann Wolfgang Baumgartner
Around the mid-1740s Baumgartner produced seven mythological / allegorical series for the renowned publishing house of Johann Georg Hertel, including the present complete series on The Four Elements. This provides a vivid illustration of how rocaille ornamentation became the dominant stylistic feature in Baumgartner’s formal idiom. With apparently effortless ease and using constantly changing, imaginative variations the artist combines the bizarre decorative borders with the personifications of the four elements to form an organic synthesis. The suite is rare and not included in Nagler’s list. Superb, harmonious impressions with the full paper margins. Minor ageing, otherwise in immaculate condition.
 
Bron: teeuwisse.de

Een andere meestergraveur uit de achttiende eeuw was Gottfried Bernhard Göz (1708-1774) van wie Teeuwisse zeven kopergravures van heeft. Ze werden vervaardigd in 1742.

1742
Schrecken des Krieges (1742)
door Gottfried Bernhard Göz
Göz’s series of engravings on The Horrors of War was extremely popular in the 18th century and appeared in a total of three editions. Nonetheless, the suite is now of exquisite rarity and only a very few complete impressions have survived. Incomplete series are to be found in Berlin (Kunstbibliothek, Ornamentstichsammlung and Deutsches Historisches Museum). We were able to verify complete series in Augsburg (Kunstsammlungen und Museen), Munich (Graphische Sammlung) and New York (The Metropolitan Museum).
 
Bron: teeuwisse.de

Teeuwisse op de TEFAF