Maandelijks archief: juni 2018

levensecht

gisteren gezien: Boyhood (2014)

BoyhoodEen film over het alledaagse leven is altijd een waagstuk. Het project kan gemakkelijk aan twee kanten ontsporen, omdat enerzijds de saaiheid en anderzijds de ongeloofwaardigheid op de loer liggen. Scenario en acteerwerk zijn de pijlers van iedere goede film, maar in een film over het alledaagse leven is het een voorwaarde dat scenario en acteerspel op zo’n natuurlijke wijze in elkaar overvloeien, dat de speelfilm op reality-tv gaat lijken. Als het goed werkt, dan zal de natuurlijkheid van het spel het scenario dragen, en omgekeerd zal het scenario de acteurs maximale ruimte geven. Mike Leigh, de regisseur van Another Year (2010) bereikte dit door zijn acteurs te laten improviseren. Hierdoor konden levensechte situaties ontstaan, die deze film een registrerend, documentair karakter geven. De levendigheid van het moment kan nog versterkt worden door gebruik te maken van de handheld camera.

Een goed scenario met levensechte dialogen kan het alledaagse leven van heel dichtbij besluipen.

Richard Linklater pakt het met Boyhood iets anders aan. Hij laat de werkelijke tijd van het leven van hoofdrolspeler Ellar Coltrane (1994) gelijk oplopen met de tijd van het gespeelde leven van Mason. We zien in Boyhood de hoofdfiguur over een periode van twaalf jaar opgroeien van jongetje naar jongeman. Dit concept maakte deze film a priori al levensecht. Maar daarmee was Linklater er natuurlijk nog niet. Boyhood is een speelfilm en geen documentaire zoals Seven Up!, een project waarin Michael Apted sinds 1964 de levensloop van veertien kinderen uit verschillende milieus volgt en daar om de zeven jaar een filmisch verslag van uitbrengt. Het werkelijke leven staat hier centraal en de personen vallen dus samen met zichzelf. Het is reality-tv op zijn best.

Richard Linklater schreef zelf het scenario, waarin het bijzondere van het alledaagse en het alledaagse van het bijzondere elkaar telkens raken. Een goed scenario met levensechte dialogen kan het alledaagse leven van heel dichtbij besluipen. Dat zien we ook in de tv-reeks Mad Men. Sally Draper, de dochter van Don Draper, wordt gespeeld door Kiernan Shipka (1999) en we zien haar in de loop van de reeks (2007-2015) opgroeien van een meisje van zeven naar een puber van zestien. Het element van de realtime heeft an Sich al een enorme kracht, maar als dat ook nog eens versterkt wordt met een levensecht scenario, dan komt het gewone leven in zijn volheid naar voren.

Mason: So what’s the point?
Dad: Of what?
Mason: I don’t know, any of this. Everything.
Dad: Everything? What’s the point? I mean, I sure as shit don’t know. Neither does anybody else, okay? We’re all just winging it, you know? The good news is you’re feeling stuff. And you’ve got to hold on to that.
 
Bron: imdb.com/quotes
Mason (Ellar Coltrane) is vijf jaar oud als de film begint. Samen met zijn moeder (Patricia Arquette) en zus Samantha (Lorelei Linklater) betreedt hij de weg naar het volwassendom. Gedurende ruim tweeëneenhalf uur wordt de kijker meegenomen in de complete jeugd van Mason. Dit mondt uit in een feest van herkenning. Alle belangrijke, vreugdevolle, gênante en leerzame ervaringen die een jongvolwassene in zijn of haar reis naar zelfstandigheid tegenkomt zijn in Boyhood opgenomen. Maar hierin ligt niet direct de kracht van de film, juist in alle ‘normale’ momenten leren we Mason het best kennen. Juist in deze dagelijkse gesprekken aan de ontbijttafel of discussies over klusjes in huis komt de brille van Linklater naar voren. De spitsvondigheid van de dialogen en de dynamiek van het spel zitten tegen het geniale aan.
 
Bron: cinemagazine.nl

Boyhood [ imdb.com ]

humanitair drama

opnieuw gezien: As linhas de Torres (2012)
The lines of Wellington van Valeria Sarmiento

Lines of WellingtonEen paar jaar geleden zag ik deze Frans-Portugese film voor het eerst en was erg onder de indruk. De grote Chileense cineast Raúl Ruiz (1941-2011) overleed helaas tijdens de productie en zijn weduwe, de Chileense regisseur Valeria Sarmiento regisseerde de film in de geest van haar overleden echtgenoot. De stijl van Ruiz is herkenbaar door telkens terugkerende trage takes met een poëtische lading. In dialogen worden afwisselende close ups meestal vermeden en blijft de camera op afstand registreren binnen het half totaal. Net als in films van Tarkovsky lopen de werkelijke en de filmische tijd vaak gelijk. Door traagheid als verhaalelement te gebruiken, zal As linhas de Wellington het grote publiek waarschijnlijk vervelen. Dat zit te wachten op een veldslag en niet op de kont van een paard die te lang in beeld is. Maar juist dat soort filmische keuzes maken The lines of Wellington voor mij de moeite waard.

official trailer

The lines of Wellington is een oorlogsfilm zonder veldslagen die vooral gaat over de ontreddering die oorlog met zich meebrengt. De wanhoop en de gelatenheid in de eindeloze vluchtelingenstroom die door het Portugese landschap trekt, komt sterk naar voren. Honderdduizenden Portugezen moeten hals over kop hun huis verlaten en zich samen met de Engelsen terugtrekken achter de Linies van Torres Vedras die Lissabon tegen de Franse invasie moet beschermen. Onder de vluchtelingen bevinden zich de meest uiteenlopende types. De meesten zijn boer, maar ook aristocraten zijn op de vlucht. Iedereen is van het een op het andere moment vluchteling geworden.

De Franse invasie van het Iberisch schiereiland was een catastrofe. Maar in plaats van veldslagen, zien we het humanitaire drama achter de gevechtslinies. Dat wordt griezelig concreet gemaakt: rondzwervende bendes deserteurs die alleen nog voor eigen lijfbehoud vechten en gewetenloze bandieten zijn geworden. Portugezen die ‘handballen’ met afgehakte hoofden van Franse soldaten. Lijkenrovers die de laarzen van gesneuvelde soldaten verkopen. Een aristocraat die op de vlucht is en die op een kar twee kasten vol boeken heeft meegenomen zodat hij kan wegvluchten in een boek. Een jongen met een verstandelijke handicap die niemand heeft maar meeloopt met de rest. Door in te zoomen op het individuele leed krijgt de vluchtelingenstroom verschillende gezichten, die diepe indruk maken. Veel meer dan de zoveelste sensationele veldslag in een oorlogsfilm.

By choosing an old-school directing style, Valeria Sarmiento reinforces the solemn dimension of a film that not only aims to be a homage to her late husband (with guest appearances by Catherine Deneuve, Isabelle Huppert, Mathieu Amalric, Michel Piccoli, and Chiara Mastroianni among others), but also a historical record from a grassroots perspective. Indeed, the film focuses very little on the battle’s great figures played by John Malkovich and Melvil Poupaud, and lingers no longer on great explosive battle scenes, even for the film’s ending.
 
Bron: cineuropa.org

linhas de Wellington [ imdb.com ]

Bronson’s blik

gezien op RTL 7: C’era una volta il West (1968)
Once upon a time in the West van Sergio Leone

C'era una volta il WestHet is alweer twaalf jaar geleden dat ik Once upon a time in the West voor het laatst zag. Omdat het dit jaar 50 jaar geleden is dat de film werd uitgebracht, besloot ik gisterenavond weer te gaan kijken, misschien voor de zesde of zevende keer. Dit meesterwerk heeft nog altijd niet al zijn geheimen aan mij prijsgegeven. Deze keer zag ik toch weer nieuwe dingen en wat ik al kende, de fenomenale beginscène, de close ups, de engelachtige muziek, de panorama’s en de sobere dialogen, dat alles bleef indrukwekkend. Niet voor niets keert deze film telkens weer terug in het rijtje best gemaakte films aller tijden.

We moeten niet vergeten dat C’era una volta il West een Italiaanse film is en niets met Hollywood te maken heeft. De scenaristen, regisseur, art-director, componist en producers zijn allemaal Italianen. Deze spaghettiwestern werd, met uitzondering van de scène in de iconische Monument Valley, niet in de Verenigde Staten gedraaid maar in Europa. De Desierto de Tabernas in Andalusië is de enige woestijn in Europa en hier zijn al honderden westerns gedraaid. In de jaren vijftig draaiden Amerikaanse filmmaatschappijen vanwege de lage productiekosten al in Spanje of Marokko. Bovendien kostten de figuranten er bijna niets. Zo ontwikkelden zich filmsets die uitgroeiden tot themaparken: Oasys is Andalusië en Atlas Studios in Ouarzazate (Marokko).

Het Italiaanse in C’era una volta il West wordt voor mij in de eerste plaats vertegenwoordigd door La Cardinale (in april dit jaar 80 geworden!). Maar het is in veel meer elementen in de film terug te vinden. Het meesterwerk van Leone is ook een opera. De hoofdpersonen hebben allemaal hun Leitmotiv, een muzikaal thema. Beeld en geluid vormen een eenheid, zeker niet alleen in de scenes met Claudia Cardinale waarin de engelen wenen, maar ook in de scenes zonder de score van Ennio Morricone, zoals in de kale beginscene waarin we naast het piepen van de ijzeren windmolen enkel wat droge, geïsoleerde woestijngeluiden horen.

Cinematografisch is C’era una volta il West vernieuwend geweest door de enorme close ups. De ogen van Charles Bronson in superbreed (2.35:1) Techniscope. Italiaans door de schilderkunstige benadering van Tonino Delli Colli die niet zozeer de belichting als wel het rauwe realisme van Caravaggio heeft nagevolgd. Er komen nauwelijks gewassen en geschoren mannen in de film voor.

Close up Bronson
de blik van Charles Bronson

Het duel tussen de mysterieuze Harmonica, gespeeld door Charles ‘Leatherface’ Bronson en Frank, gespeeld door Henry Fonda, vond ik ditmaal de meest indrukwekkende scène. Het niveau van de western wordt hier overstegen. Hier gaat het om grote thema’s als gerechtigheid, manlijkheid, leven en dood. Wie houdt zijn zenuwen het langst in bedwang? De close ups laten de registrerende, priemende blik zien. Er is een duidelijk verschil tussen de houding van Harmonica en Frank. Harmonica blijft ontspannen staan, terwijl Frank gespannen tegenover hem loopt. De blik van Bronson en de brede glimlach op zijn lippen, geven hem veel van een wijze Indiaan of een oosterling die volmaakt in het hier-en-nu is en daardoor het beslissende moment kent.

Once upon a time in the West [ imdb.com ]