Dagelijks archief: zaterdag 23 juni 2007

vrolijke wetenschap

vanaf vandaag t/m 21 oktober 2007 in Teylers Museum Haarlem
Proefjes! Magische natuurkunde van toen
tom tit
de levende schim
illustratie uit Tom Tit, 1890
lees de tekst bij bovenstaand experiment
Teylers Museum beheert één van de meest bijzondere collecties natuurkundige instrumenten, die grotendeels in de 18de eeuw werd aangeschaft. Met elektriseermachines, donderhuisjes, toverlantaarns en historische goocheltoestellen brengt Teylers Museum van 23 juni t/m 21 oktober in de tentoonstelling Proefjes! Magische natuurkunde van toen de wondere wereld van natuurkunde en magie uit de 18de en 19de eeuw voor het voetlicht. Nooit eerder was de belangstelling voor de natuurwetenschappen zo groot als in die tijd en nooit eerder sloten goochelkunst en natuurwetenschap als vermaak zo naadloos op elkaar aan. De tentoonstelling brengt de bezoeker voor even terug naar de demonstratiezaal en goochelsalon van weleer en toont verbazingwekkende toepassingen van optica, mechanica en statische elektriciteit aan de hand van demonstratiemodellen uit de bijzondere eigen collectie van Teylers Museum.
 
In een wereld zonder film, radio, tv of Internet beleefden natuurwetenschap en goochelkunst in de 18de en 19de eeuw een ongekende populariteit onder brede lagen van de bevolking. De gegoede burgerij genoot van spannende experimenten in de huiskamer of bij natuurkundige genootschappen, de in die tijd opkomende salongoochelaars maakten dankbaar gebruik van natuurkundige effecten om zaken te laten verdwijnen of spontaan te doen ontsteken. Deze vermakelijke natuurkunde, ter lering en vermaak, werd ook wel physique amusante genoemd, want hoewel men de proefjes niet echt begreep viel er wel veel te lachen. Spectaculair waren de proeven op het terrein van de optica met gebruik van licht, spiegels en lenzen. Fascinerend waren de mechanische demonstratiemodellen voor het meten van krachten en snelheden. Wrijvingselektriciteit was echter hét grote onderwerp van de physique amusante waarmee donderhuisjes spontaan tot ontploffing kwamen en zelfs een elektrieke kus kon worden gegeven.
 
Bron: teylersmuseum.nl

Tom TitLa science amusante is de titel van drie boekjes geschreven door Tom Tit (pseudoniem van Arthur Good) die vanaf 1890 in Frankrijk werden uitgegeven. Daarin worden eenvoudige natuurkundeproefjes beschreven die iedereen thuis kan uitvoeren. De drie deeltjes werden in het Nederlands vertaald door D.H. Cocheret. Tegenwoordig worden ze weer uitgegeven in de oorspronkelijke oude spelling. De boekjes zijn online te bestellen.

tom tit
pagina uit La science amusante, 1890

thuisexperimenteren.nl | tomtit.info | teylersmuseum.nl