Dagelijks archief: donderdag 1 november 2007

seks, drank en olieverf

gisteren gezien op DVD: Modigliani (2004)
biopic over Amedeo Modigliani en Jeanne Hébuterne

DVD ModiglianiSteeds vaker kijk ik naar biopics. Zaterdag zag ik Control van Anton Corbijn over Ian Curtis van Joy Division. En het afgelopen halfjaar zag ik nog drie films over (een episode uit) het leven van een kunstenaar: Frida (biopic over Frida Kahlo) , Copying Beethoven en Goya’s Ghosts.

Gisteren keek ik naar Modigliani op DVD. Een van de aardigste aspecten van de biografie vind ik het tijdsbeeld dat met elke levensbeschrijving meekomt. Goya’s Ghosts en Copying Beethoven spelen zich rond 1820 af, in het Europa van na de restauratie. Modigliani (die leefde van 1884 tot 1920) speelt zich precies honderd jaar later af in 1919, vlak na de Eerste Wereldoorlog. Op mijn zwerftochten door de geschiedenis bivakkeer ik steeds vaker in het tweede decennium van de vorige eeuw. Het is een echt tijdsgewricht: de negentiende eeuw brak uiteindelijk en rond 1919 was er niet alleen een heel nieuw Europa ontstaan, maar had ook de moderniteit zich definitief gevestigd. Dat zie je allemaal mooi terugkomen in Modigliani. Op een gegeven moment brengen Modigliani en Picasso een bezoek aan een stokoude Renoir, die inmiddels een halfgod geworden is. De rebel (impressionist) uit de negentiende eeuw en de rebellen van de avant garde ontmoeten elkaar. ‘Ben je een beetje gek?’ vraagt Renoir aan Modigliani.

Modigliani schildert een portret van Jeanne Hébuterne
Modigliani schildert een portret
van Jeanne Hébuterne

Modigliani was voor mij altijd een beetje de Tom Jones onder de schilders: in de gekanoniseerde kunstgeschiedenis kwam ik hem niet tegen, maar bij De Slegte liep ik altijd tegen zijn Best of-compilaties of zijn grootste successen aan. Modigliani en zijn werk leerde ik eigenlijk nooit kennen. In de film wordt hij gespeeld door Andy Garcia. De zoveelste Holywoodkunstenaar denk je dan, maar in dit geval klopt het want Modigliani was in werkelijkheid echt een spetter waar de vrouwen bij bosjes voor vielen. Zijn leven was conform deze prettige conditie en bestond uit seks, drank en olieverf. Modigliani’s leven is dus geknipt voor de film: mooie wijven, knappe kerels en kleurrijke feesten. Soms irriteert dat wel eens, al die mooifilmerij, maar eerlijk is eerlijk: ik mag er graag naar kijken. De fotografie is meestal om je vingers bij af te likken, bijvoorbeeld de witte mouwen van Modigliani’s overhemd tegen een afgebladderde caramelkleurige muur waar een strook licht over valt. Een hoog ‘Nescafe-commerical-gehalte’ dus.

De climax van de film is de wedstrijd waarvoor Modigliani zich intekende, samen met zijn aartsrivaal Picasso, de zuiplap Soutine, Utrillo en Diego Rivera (die kennen we dus nog uit Frida). De competitie is als een videoclip in beeld gebracht, compleet met adrenalineverhogende beat. We zien geen schilders aan het werk maar rauwe, driftige schilderbeesten, zuipend en tot aan de ellebogen in de verf. Zo bezeten zijn kunstenaars alleen in de film.

Modigliani laat Jeanne haar portret zien
Modigliani laat Jeanne haar portret zien

Uiteraard is de actrice die Jeanne Hébuterne speelt gescreend op haar langwerpige hoofd. Wanneer ze ‘Modi’ net heeft leren kennen, schildert hij een eerste portret van haar, maar de ogen schildert hij niet. ‘Waar zijn mijn ogen?’ roept ze verontwaardigd uit. ‘Ik schilder je ogen pas, wanneer ik je ziel ken’ is zijn antwoord.

ModiglianiAmedeo Modigliani (1884 – 1920) was een zeer knappe man, die een sterke aantrekkingskracht had op vrouwen. Vrouwen kwamen en gingen, totdat Beatrice Hastings zijn leven binnenkwam. Zij bleef twee jaar, en werd onder andere geschilderd als “Madame Pompadour“. Zij leed echter erg onder zijn drankzucht, maar als hij nuchter was, dan was hij wel erg charmant, citeerde Dante Alighieri en gedichten van Lautreamont. (… ) Bij de 18-jarige kunststudente Jeanne Hébuterne kreeg hij in Nice op 29 november 1918 een dochter, die zij ook Jeanne noemden. In Nice verkocht Modigliani enkele werken aan rijke toeristen, maar slechts voor enkele francs per stuk. Het geld dat hij had, verdween overigens toch gauw richting drugs en alcohol. In mei 1919 keerde hij terug naar Parijs, met Jeanne en hun dochter. Ze huurden een appartement in de Rue de la Grande Chaumière, waar Jeanne en Modigliani portretten van elkaar schilderden.

‘Ik schilder je ogen pas, wanneer ik je ziel ken’

Hebuterne door ModiglianiDe tijd daarna ging de gezondheid van Modigliani verder achteruit. Nadat hij een paar dagen niet gezien was, vond de benedenbuur het paar in bed, Modigliani met een delirium, Jeanne vasthoudend, die bijna negen maanden zwanger was. Naar later verteld werd, zette hij Jeanne aan tot zelfmoord, zodat hij haar als favoriet model bij zich kon houden in het paradijs. Een dokter werd gehaald die echter weinig kon doen om het leven van de 35-jarige kunstenaar te redden. De hele kunstenaarsgemeenschap uit Montmartre en Montparnasse woonde de begrafenis bij. Jeanne Hébuterne, die naar het huis van haar ouders was gebracht, sprong twee dagen na de dood van Modigliani uit een raam op de vijfde verdieping, waarbij zowel zijzelf als haar ongeboren kind omkwamen. Modigliani ligt begraven op de begraafplaats Père-Lachaise. Jeanne Hébuterne werd begraven in het Cimetière de Bagneux, bij Parijs. Pas in 1930 mocht zij van haar verbitterde familie rusten naast Modigliani en werd zij herbegraven.

Bron: nl.wikipedia.org

Modigliani [ moviemeter.nl ] | Modigliani [ digg.be ]