Maandelijks archief: februari 2008

100 jaar geleden [ 3 ]

Op schrikkeldag 1908 maakte Kamerlingh Onnes helium vloeibaar
Kamerlingh Onnes postzegelKamerlingh Onnes richtte zijn onderzoek op het aantonen of ontkrachten van de beweringen van Johannes van der Waals, die stelde dat ieder gas vloeibaar kon worden gemaakt, maar slechts onder de kritieke temperatuur. Boven die kritieke temperatuur kan het gas, ongeacht de druk, niet vloeibaar worden. Hiertoe wilde hij vloeibare waterstof proberen te maken, het simpelste gas toen bekend (Helium was nog niet ontdekt). Hij moest daarvoor eerst zorgen voor vloeibare zuurstof, waarmee hij vervolgens kon werken aan vloeibare waterstof. Om hier te komen moest hij vele technische problemen overwinnen (verontreinigingen door pompen, olie enz).
 
In 1908 slaagde Kamerlingh Onnes er als eerste in om helium vloeibaar te maken. Met dit doel voor ogen had hij in 1904 een speciaal cryogeen lab opgericht, dat nog geruime tijd als ‘het koudste plekje ter wereld’ gold. Gebruikmakend van het Joule-Thompsoneffect lukte het hem om een temperatuur van minder dan één graad boven het absolute minimum te bereiken (0,9 K). Op dat moment was de opstelling in zijn lab de koudste plaats op aarde. Tot 1923 zou Leiden de enige plaats ter wereld zijn waar de temperatuur van vloeibare helium kon worden bereikt, en was dan ook populair onder buitenlandse wetenschappers die daar hun theorieën wilden testen om te zien of deze bij lage temperaturen nog steeds golden.
 
Bron: nl.wikipedia.org
Ehrenfest, Lorentz, Bohr,Kamerlingh Onnes
Ehrenfest, Lorentz, Bohr en Kamerlingh Onnes in 1919 in het cryogeen lab, ‘het koudste plekje ter wereld’

Helium werd in 1868 door de Fransman Pierre Janssen en de Engelsman Norman Lockyer onafhankelijk van elkaar ontdekt. Beiden bestudeerden het licht van de zon tijdens een zonsverduistering die in dat jaar plaatsvond, en zagen met een spectroscoop een emissielijn van een tot dan toe onbekend element. Eduard Frankland bevestigde de waarnemingen van Janssen en was degene die voorstelde om het element naar de zon te vernoemen. Hij stelde het achtervoegsel -ium voor, omdat hij verwachtte dat het element een metaal zou zijn. Toen het element in 1895 door Sir William Ramsay uit cleviet werd gewonnen bleek het geen metaal te zijn, maar de naam werd niet aangepast. De Zweedse chemici Nils Langlet en Per Theodor Cleve voerden onafhankelijk van Ramsay ongeveer gelijktijdig hetzelfde experiment uit.

In het jaar 1907 toonden Ernest Rutherford en Thomas Royds aan dat alfadeeltjes niets anders waren dan heliumkernen. In 1908 lukte het de Nederlandse natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes als eerste om helium vloeibaar te maken door het gas tot 0,9 K af te koelen. Hij werd hiervoor met een Nobelprijs onderscheiden. Zijn leerling Willem Hendrik Keesom, die hem inmiddels als directeur van het laboratorium was opgevolgd, lukte het in 1926 als eerste helium onder hoge druk in vaste vorm om te zetten. Helium is genoemd naar de zon (Grieks helios), omdat het element daar het eerst ontdekt werd. ( Bron: nl.wikipedia.org)

jeugdheld

gisteren twee albums van Lefranc gekocht
getekend door Gilles Chaillet

Vorig jaar schreef ik hier iets over Lefranc, een van mijn papieren jeugdhelden. Hoe ik als jongetje van twaalf diep onder de indruk kwam van een oubollig jaren vijftig verhaal. Maar ik wil het blijven koesteren. En daarom kocht ik gisteren, bijna 33 jaar later, twee albums van Lefranc. Gaat het nog steeds om die jeugdheld of gaat het voorgoed om dat jongetje van twaalf? Misschien dat ik het ditmaal definitief kan ontraadselen.

Lefranc
De Apocalyps en Het Doelwit verschenen voor het eerst in 1987 en 1989

Gilles ChailletGilles Chaillet werd in 1946 geboren in Parijs en was van kinds af aan geïnteresseerd in geschiedenis in het algemeen en de geschiedenis van Italiëin het bijzonder, in eerste instantie vooral de Italische oudheid en later de geschiedenis van middeleeuws Italië. In 1965 gaat hij werken voor de Franse uitgever Dargaud, waar hij de inkleuring verzorgde voor reeksen als Mick Tangy en Blueberry. Vanaf 1973 werkt hij anoniem mee aan de 14 kleine stripboekjes over Idéfix, het hondje van Obelix uit de stripreeks Asterix van René Goscinny en Albert Uderzo. Vanaf 1976 werkt hij mee aan de stripreeksen Lefranc en Alex van Jacques Martin.
(Bron: nl.wikipedia.org)

Rockefeller Center

187 historische foto’s van het Rockefeller Center
op digitalgallery.nypl.org
Rockefeller Center
In januari 1929 kreeg John D. Rockefeller jr een stuk grond ter grootte van drie stratenblokken, gepacht van Columbia University, in bezit bedoeld voor zowel de bouw van kantoor- en appartementencomplexen als hotels en de Metropolitan Opera. Na de beurscrash van oktober 1929 werden deze plannen enigszins afgezwakt tot het complex in zijn huidige vorm. Onder leiding van architect Raymond Hood werd de stad in de stad in art deco stijl opgetrokken met als hoogste gebouw het GE-Building.
 
Bron: nl.wikipedia.org

Rockefeller CenterHet Rockefeller Center is een complex van 14 commerciële gebouwen, gebouwd tussen 1929 en 1940, in het hart van Manhattan in New York. Het bestaat onder andere uit de volgende gebouwen:
GE-Building, Radio City Music Hall, Rockefeller Plaza, 50 Rockefeller Plaza, Bank of America Building, 10 Rockefeller Plaza, Nintendo World Store. Op Rockefeller Plaza bij het Rockefeller Center staat een 5,5 meter hoog gouden standbeeld van Prometheus van de hand van de beeldhouwer Paul Menship bij fonteinen. In de winter is hier een ijsbaan, waarop wordt geschaatst, en staat er een enorme kerstboom.
(Bron: nl.wikipedia.org)

Rockefeller Center
het grootste bouwproject van de jaren ’30

Rockefeller Center [ digitalgallery.nypl.org ] | Rockefeller Center [ en.wikipedia.org ]
top of the rock [ uitzicht vanaf GE Building ]