Dagelijks archief: zaterdag 4 februari 2012

de terugkeer van het Duitse Rijk

van Kees gekregen: Van Bismarck tot Hitler (1987)
Het Duitse Rijk 1871-1945 door Sebastian Haffner

Von Bismarck zu HitlerDe Duitse journalist en historicus Sebastian Haffner is samen met zijn Berlijnse stadsgenoot Joachim Fest en de Britse historici Alan Bullock en Ian Kershaw een van de gezaghebbende Hitler-biografen. Net als Joachim Fest (1926-2006) was Sebastian Haffner (1907-1999) een ooggetuige van de ondergang van het Derde Rijk. Een van zijn laatste boeken was Von Bismarck zu Hitler: Ein Rückblick dat in 1987 verscheen. Haffner was niet meer in staat het zelf te schrijven en dicteerde het aan zijn vriend Arnulf Baring en assistent Volker Zastrow in elf lange sessies.

Vijfentwintig jaar later is de Duitse geschiedenis ingrijpend veranderd. Haffner sprak in de inleiding bij zijn terugblik in 1987 over de ondergang van het Duitse Rijk en de twee nieuwe Duitse staten die door de Sovjet Unie en westerse geallieerden in 1949 op de kaart waren gezet. Dat deze nauwelijks vier decennia later zouden worden herenigd in het “Bismarckse” Duitsland van na 1990 had Haffner bij het dicteren van zijn terugblik in 1987 niet voorzien.

Een einde van deze twee nu al bijna vier decennia oude Duitse staten (BRD en DDR) is in ieder geval niet te voorzien.
En juist dit stelt ons in staat om, wat vroeger niet mogelijk was,
het tijdperk van het Duitse Rijk
als door een telescoop te bekijken.

Sebastian Haffner in 1987

Want dat is het lugubere van deze geschiedenis: dat het Duitse Rijk bijna vanaf het begin aan zijn eigen vernietiging lijkt te hebben gewerkt. Met zijn steeds grotere en minder voorspelbare machtsontplooiing schiep het zich de wereld van vijanden aan wie het ten onder is gegaan – en tussen wie het tenslotte gedeeld werd. Met de deling echter hielden deze vijanden als bij toverslag op vijanden te zijn. Van de beide Duitse staten, die sinds 1949 de plaats van het Bismarckse Rijke innemen, had van het begin af aan de Bondsrepubliek in het westen, de DDR in het oosten geen vijand meer. En heden ten dage leven wij in een tijdperk, waarin geleidelijk ook het oosten bij het voortbestaan van de Bondsrepubliek, het westen bij dat van de DDR belang lijkt te hebben. Een einde van deze twee nu al bijna vier decennia oude Duitse staten is in ieder geval niet te voorzien. En juist dit stelt ons in staat om, wat vroeger niet mogelijk was, het tijdperk van het Duitse Rijk als door een telescoop te bekijken.
 
Sebastian Haffner in Von Bismarck zu Hitler. Ein Rückblick (1987)

Haffner stierf in 1999 op 91-jarige leeftijd en had het tijdens zijn leven allemaal meegemaakt: het Duitse Keizerrijk, de Weimar Republiek, het Derde Rijk, de BRD/DDR én het herenigde Duitsland na 1990. Wanneer er in 2012 een terugblik op het Duitse Rijk 1871-1945 geschreven zou worden, zou het herenigde Duitsland dat een nieuw perspectief plaatsen. Een vooruitblik op het Euro Reich van Merkel is nu al geen wilde speculatie meer.

EMU Reich
Euro Reich (2011- ?)
Duitsland is sinds vorig jaar weer terug als dé Europese grootmacht sinds de balans in de as Parijs-Berlijn is doorgeslagen
In der vergangenen Woche hat Deutschland den Zweiten Weltkrieg gewonnen. Ups. Habe ich da was ausgeplaudert?

Georg Diez in Der Spiegel,
11 november 2011

Op 11 november 2011 schreef Georg Diez in Der Spiegel: “In der vergangenen Woche hat Deutschland den Zweiten Weltkrieg gewonnen. Ups. Habe ich da was ausgeplaudert?” Duitsland is sinds vorig jaar weer helemaal terug in het centrum van de Europese macht. Toen Frankrijk zich in 1990 economisch bedreigd voelde door zijn herenigde erfvijand, moest de D-Mark verdwijnen en kwam de Euro ervoor in de plaats. Maar de Euro zou tien jaar na zijn invoering juist de kracht van de Duitse economie op het continent bevestigen en dat hadden de Fransen niet voorzien. De as Parijs-Berlijn heeft de erfvijanden vreedzaam samengebracht, maar nu het zwaartepunt in Berlijn is komen te liggen, is Duitsland weer als grootmacht teruggekeerd in de geschiedenis. De “telescoop” van Haffner uit 1987 kan worden ingeruild voor een “vergrootglas”.

Der deutsche Nationalismus, der vor und in den Befreiungskriegen gegen Napoleon entstand, krankte schon zu Beginn an einer “ungeheuren Selbstüberhebung und Selbstanbetung” und zugleich an dem furchtbaren Hass gegen die Franzosen, der zum Beispiel in einem Kleist-Zitat zum Ausdruck kommt: “Schlagt sie tot! Das Weltgericht fragt euch nach den Gründen nicht.” Einerseits wollte man die verhasste Franzosenherrschaft abschütteln, andererseits wirkte Napoleons Stärke auch als Vorbild.
 
Bron: dieterwunderlich.de

Von Bismarck zu Hitler. Ein Rückblick [ dieterwunderlich.de ]