Maandelijks archief: december 2014

boeiende metafoor

gisteren gezien op TV5: Le Tableau (2011)

Le TableauIn een brief aan aan Gabriele Piccolomini schreef Leonardo da Vinci de beroemde zin: “Noi tutti siamo esiliati viventi entro le cornice di una strano quadro. Chi sa questo vive da grande, gli altri sono insetti.” (Wij zijn alle ballingen, levend binnen de lijsten van een vreemd schilderij. Wie dit weet, leeft groot. De overige zijn insecten.) Godfried Bomans gebruikte deze als motto van Erik of het klein insectenboek en fantaseerde volgens het inzicht van Da Vinci een hele wereld binnen de lijst van het schilderij van de Wollewei.

Het idee om een schilderij binnen te stappen en daar een wereld te ontdekken, gaat waarschijnlijk terug tot vóór Leonardo da Vinci. Het relativeert onze wereld tot een dimensie waar we alleen in onze geest bovenuit kunnen stijgen.

De Fransman Jean-François Laguionie maakte in 2011 de animatiefilm Le Tableau (het schilderij) rond een interessante uitwerking van de schilderij-metafoor. De Schilder (met hoofdletter) heeft een schilderij gemaakt dat onvoltooid is gebleven. Er leven soorten personages in dit onvoltooide schilderij: de Toupins, die volledig geschilderd zijn, de Pafinis, die al “gedoodverfd” zijn, maar nog niet helemaal ingekleurd en de Reufs, die nog in het stadium van een schets verkeren. De Toupins (de voltooiden) besluiten om de macht over te nemen. Ze jagen de Pafinis uit het kasteel en maken de Reufs tot slaaf. Drie figuurtjes, Ramo, Lola, en Plume, besluiten op zoek te gaan naar de Schilder omdat ze ervan overtuigd zijn dat Hij alleen de harmonie kan herstellen door het schilderij te voltooien. In hun zoektocht naar de Schilder reizen zijn personages door zijn andere schilderijen en raken daarbij telkens in de driedimensionale “tussenwereld” verzeild.

Le Tableau
still uit Le Tableau
de figuurtjes die uit het schilderij zijn ontsnapt, zijn de Schilder op het spoor: zijn zelfportret.

Le Tableau[ imdb.com ]

jeugdsentiment 1972

gisteren gezien: Pippi Langkous (1969) en The Aristocats (1970)

Pippi LangkousJeugdsentiment leert mij dat uitgemolken onderwerpen als twee boeven die door twee politieagenten achterna gezeten worden of een taartengevecht mij ooit in vuur en vlam konden zetten. Pippi Langkous is een compilatie van situaties die na ons tiende levensjaar sleets geworden zijn, maar superleuk zijn als je acht of negen bent. In 1972 was ik negen jaar oud. Van de films uit 1969 en 1970 was een 21-delige televisieserie gemaakt die in het voorjaar van 1972 op de Nederlandse televisie werd uitgezonden. Naar elke aflevering keek ik een week lang uit. De vale kleuren uit 1969 heb ik nooit gezien, want wij zagen Pippi thuis in hetzelfde zwart-wit als de lachfilmpjes uit Comedy Capers.

Ruim veertig jaar later is Pippi Langkous nog altijd goed voor een glimlach. Dat komt natuurlijk ook door de kleine hoofdrolspeelster Inger Nilsson met haar gezichtje waar het plezier van afspat. De “special effects” zijn houterig maar in combinatie met de oldtimer van de agenten lijken we daarmee terug te gaan naar de tijd van Mélies. Gelikte trucages hadden die charme niet gegeven. Eigenlijk is Pippi Langkous een soort oefening in anarchisme voor kinderen. Stoute dingen doen mag. Jij bent de baas want jij bent de sterkste. Een oersimpel thema. Misschien dat Pippi Langkous daarom zo diep weet aan te spreken.

Eigenlijk is Pippi Langkous een soort oefening in anarchisme voor kinderen. Stoute dingen doen mag. Jij bent de baas want jij bent de sterkste. Een oersimpel thema.

AristocatsAnder jeugdsentiment kwam ik daarna tegen op de Vlaamse zender Een. The Aristocats heb ik nooit gezien, maar door de Aristocats-plaatjes die ik in 1972 verzamelde, had ik kennis gemaakt met de katten uit deze Disneyfilm. Ik vond de plaatjes heel mooi, vooral de achtergronden in aquarelverf. Het is nog een klassieke tekenfilm gemaakt in de geest van de jaren zestig. De film werd in 1970 uitgebracht en het was de laatste tekenfilm waar Walt Disney vlak voor zijn dood in 1966 nog zijn goedkeuring aan gaf. De sfeer, maar natuurlijk ook het thema, doet sterk denken aan One Hundred and One Dalmatians (1961). De stijl waarin de decors getekend zijn wordt wel eens Victorian Modern genoemd. Je ziet deze ook in die andere film van Disney Mary Poppins uit 1964: barok smeedijzerwerk en meubels met krullen. Ook de score van George Bruns zit met zijn Mancini-achtige orkestratie in de eerste helft van de jaren zestig.

Aristocats plaatjes
jeugdsentiment – van het plaatjesalbum uit 1972 heb ik nooit afstand kunnen doen

Pippi Langkous [ imdb.com ] | The Aristocats [ imdb.com ]