11 | december | 2014 | Woest & Vredig

gelezen in de nieuwe VPRO gids: de drijvende brandkast

VPRO gids #50 2014 Als postzegelliefhebber ben ik erg blij met de omslag van de nieuwe VPRO-gids. Ditmaal geen eigen ontwerp maar een uitvergroting van een postzegel uit 1921, de zogeheten brandkastzegel. Daar hoort een heel verhaal bij dat te lezen is in een vier pagina’s groot artikel van Marten Minkema.

“Kluis overboord” is het verhaal van de ondernemer Cornelis van Blaaderen die na de ramp met de Titanic op het idee kwam om brandkasten aan boord van transatlantische lijndiensten onzinkbaar te maken. De drijvende brandkast was geboren. Het was een brandkast in een grote cilinder die op het dek stond en waarin tegen extra betaling kostbaarheden konden worden bewaard. Om waardevolle papieren te versturen in de drijvende brandkast, moest naast de normale frankering extra gefrankeerd worden. Daarvoor werd een serie bijzondere frankeerzegels ontworpen, de eerder genoemde brandkastzegels.

De prachtige website postzegelontwerpen.nl brengt de ontwerpen van Lion Cachet en Leo Gestel dichtbij en toont ook de ontwerpen die het niet haalden.

Helaas werd de drijvende brandkast geen commercieel succes en het project werd in 1923 gestaakt. Maar de brandkastzegel werd wel een artistiek succes. De zegels waren ontworpen door de kunstenaars Lion Cachet en Leo Gestel en zien er met laat-symbolistische invloeden bijzonder smaakvol uit.

de brandkastzegels kosten ruim 90 jaar later soms honderden Euro’s per stuk

Na Lion Cachet en Leo Gestel ontwierpen kunstenaars vaker postzegels. In 1923 volgden Willem van Konijnenburg en Jan Toorop, in 1924 Chris Lebeau, in 1928 Jan Sluyters, in 1929 Kamerlingh Onnes, in 1931 Piet Zwart, in 1935 M.C. Escher en in 1937 en Pijke Koche.

Geert Mak postzegel - VPRO gids #12 2009

Zes jaar geleden ontwierp ik zelf voor de lol een retro Europazegel met een afbeelding van Geert Mak, afgedrukt in VPRO gids #12 2009

kluis overboord [ npogeschiedenis.nl ] | postwaarden.nl | postzegelontwerpen.nl

In de voetsporen van Heidegger

Volgens Hannah Arendt trok er door het denken van haar leermeester Martin Heidegger een storm. “Hij komt uit het oeroude en wat hij achterlaat, is iets volmaakts, dat zoals al het volmaakte terugvalt aan het oeroude.” Wij gingen bij de beroemde blokhut in Todtnauberg kijken of Arendt gelijk had.

Voetnoten bij de 19e eeuw

In het Rijk van de Geest is alles tegenwoordige tijd en daar alleen ben je onsterfelijk. Zolang je maar niet vergeten wordt, leef je voort. Maar als je bent weggezonken in het collectieve geheugen, kun je met een lemma op wikipedia.org weer boven water komen.

Amerikaanse Burgeroorlog

Deze serie begon op 9 april 2010, precies 145 jaar na het einde van de Civil War, misschien wel het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis. Het laatste artikel verscheen op 3 juli 2013. Dat was precies 150 jaar na de Slag bij Gettysburg, het keerpunt in de oorlog.

Napoleon en zijn schilders

Weinig historische figuren zijn zo vaak geschilderd als Napoleon Bonaparte. Niet alleen tijdens zijn bewind maar ook daarna bleven schilders historische gebeurtenissen vastleggen met Napoleon in het centrum van de aandacht. Geschiedvervalsing. Omdat het moest.

Landschapsschilders uit de Goethezeit

Met de Goethezeit wordt in Duitsland de periode 1770-1830 aangeduid. Niet alleen de filosofie, literatuur, beeldhouwkunst, architectuur en muziek kwamen in het Duitse taalgebied tot bloei maar ook de romantische landschapsschilderkunst.

Schilders in Italië

Tot in de 19e eeuw was de reis naar Italië voor veel kunstenaars een verplicht nummer. Tijdens de Grand Tour werden Venetië, Florence en Rome bezocht waar de meesters bestudeerd werden. Maar het Italiaanse landschap bleek voor veel kunstenaars aantrekkelijker.

De schilder en zijn broodheer

Nu de overheid zich als mecenas heeft teruggetrokken worden veel kunstenaars weer afhankelijk van rijke opdrachtgevers en verzamelaars. Net als vroeger dus, toen veel kunstenaars vaak tegen wil en dank de lakeien van de heersende klasse waren.

De waakzaamheid van het hart

De Philokalia is een verzameling geestelijke geschriften die tussen de vierde en veertiende eeuw (in het Grieks) geschreven zijn en in de achttiende eeuw door de heilige Nikodimos van de berg Athos gebundeld zijn. Zijn tijdgenoot Paisius Velichkovsky maakte een vertaling in het Kerkslavisch.

Ovidius’ Metamorphosen

In de Middeleeuwen was er eigenlijk maar één boek. Na de revolutie van de boekdrukkunst kreeg de Bijbel concurrentie van eigentijdse maar vooral ook van klassieke geschriften. De compilatie van mythen die Ovidius aan het begin van onze jaartelling in klassiek Latijn had samengesteld, werd een inspiratiebron voor ontelbare schilders.

Dantes Divina Commedia

Dante stelt zich het Inferno voor als een trechter die breed begint onder het aardoppervlak en dan toeloopt naar het ijskoude middelpunt van de aarde. Daar zetelt Lucifer. Er zijn negen kringen. Dante en Vergilius ontmoetten er steeds grotere zonden en grotere zondaars.

Wolkenkrabbers

Chicago en New York werden eind 19e eeuw proeftuinen waar de skyscraper dankzij een stalen constructie steeds hoger kon worden. Er lagen ook twee Amerikaanse gedachten aan ten grondslag: "Form follows function" en "The sky is the limit."

Op zoek naar de atoomstijl

In de zomer van 2009 was in het Atomium in Brussel de tentoonstelling A la recherche du “Style Atome” te zien. Het is een swingende stijl uit de jaren vijftig die nog steeds beoefend wordt. Noem het geen retro. De atoomstijl is iets speciaals.

Een avontuur van luitenant Blueberry

In 1963 begon de Franse striptekenaar Jean Giraud (1938-2012) samen met scenarist Jean-Michel Charlier (1924-1989) aan zijn levenswerk: Blueberry. Ze lieten zich daarbij inspireren door de spaghettiwestern. Het 50-jarige jubileum van zijn antiheld maakte Giraud net niet meer mee. Hij overleed in 2012.

My favourite things

Belgian woodcuts & Russian Luboks. Underground comics & Midcentury Modern. Genesis, Pink Floyd & Film Noir ... These are a few of my favorite things ...

Woest & Vredig

vrije geluiden in de wwwoestijn

Dagelijks archief: donderdag 11 december 2014

brandkastzegels

Laatste 200 stukjes