Dagelijks archief: woensdag 11 april 2007

Grote Oorlog [ 5 ]

gelezen: Het Einde van de Rijken in De Eerste Wereldoorlog

Het boek van John Keegan over de Eerste Wereldoorlog dat ik nu aan het lezen ben, ontbreekt gelukkig ook niet op de literatuurlijst van Geert Mak’s In Europa. Hij citeert zelfs veel uit dit boek, tijdens zijn tocht langs de loopgraven van het Westelijk front. Gisteren las ik het laatste hoofdstuk met de toepasselijke titel: de ineenstorting der rijken. Nooit heb ik eigenlijk beseft hoe ingrijpend de Eerste Wereldoorlog de staatkundige kaart van Europa heeft veranderd. In één klap kwam een einde aan het oude Europa van de negentiende eeuw, waarvan in 1815 en 1848 de basis was gelegd.

Europa 1914
Europa in 1914
1. Ierland 2. Groot-Brittannië3. Noorwegen
4. Zweden 5. Nederland 6. België
7. Portugal 8. Spanje 9. Frankrijk
10. Duitsland 11. Zwitserland 12. Italië
13.Oostenrijk-Hongarije 14.Rusland
15. Montenegro 16. Albanië17. Servië
18. Roemenië19. Bulgarije 20. Griekenland
21.Spaans Marokko 22. Marokko
23. Algerije 24. Tunesië25. Libië
26. Egypte 27. Osmaanse Rijk

In het eerste hoofdstuk van In Europa reist Geert Mak naar Londen, Parijs en Berlijn (In 2003 deed ik het hem na) en geeft een prachtige beschrijving van hoe het continent (Engeland dus ook) erbij lag aan het begin van de Twintigste Eeuw. Er bestonden maar twee republieken, Frankrijk en Zwitserland. Dan lagen er in het midden twee keizerrijken: Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. In het oosten lag het rijk van de tsaar en in het Zuid-Oosten lag het rijk van de sultan dat honderd jaar geleden nog Noord-Griekenland omvatte. De overige landen in Europa waren allemaal koninkrijken.

Na 1919 zouden de meesten landen veranderd zijn in republieken en de grote rijken hielden op te bestaan. Dat waren:

  • Keizerrijk Oostenrijk-Hongarije (Donaumonarchie)
  • Duitse Keizerrijk
  • Osmaanse Rijk
  • Russische Rijk
Europa 1919
Europa in 1919
1. Ierland 2. Gr-Britt 3. Noorwegen
4. Zweden 5. Finland 6. Estland 7. Letland
8. Litouwen 9. O-Pruisen 10. Polen
11. Duitsland 12. Nederland 13.België
14. Frankrijk 15. Portugal 16. Spanje
17. Zwitserland 18. Italië19. Oostenrijk
20. Tsjechoslowakije 21. Hongarije
22. Joegoslavië23. Albanië24. Griekenland
25. Bulgarije 26. Roemenië27. Sovjet-Unie
28. Turkije 29. Syrië30. Irak 31. Arabië
32. Transjordanië33. Palestina 34. Egypte
35. Libië36. Tunesië37. Algerije
38. Marokko 39. Fr-Marokko
Bron: geschiedenisvoorkinderen.nl

In feite kwam er ook een einde aan de macht van het Brits imperium, dat in 1897 bij het diamanten jubileum van koningin Victoria nog op het toppunt van zijn macht was. Engeland was een grootmacht onder de grootmachten geworden en in 1918 al voorbijgestreefd door de Verenigde Staten. Na de Tweede Wereldoorlog zou er weer een grote verandering komen in Europa door de komst van het IJzeren Gordijn. Maar inmiddels lijkt de staatkundige kaart van Europa anno 2007 weer op die van 1919.

De Eerste Wereldoorlog [ website van Menno Wielinga ]