Maandelijks archief: juni 2015

volg de meester [ 87 ]

portret van Johannes van den Bosch (1829) door Cornelis Kruseman

In februari liet ik een kopie zien van het portret van Johannes van den Bosch door Cornelis Kruseman. Deze week begon ik aan een nieuwe kopie.

Kruseman kopie
“doodverving” (omber en Van Dijck bruin)
op tempera (wit) op geprepareerd papier

Het prettige aan traditionele schildertechniek vind ik de rationele opbouw. Het gevoel wordt tussen haakjes gezet. Een meester die zijn vak beheerst, weet dat overgave het doel is, maar dat de weg ernaartoe de beheersing is.

Kruseman kopie
eerste stadium in olieverf
in het volgende stadium worden de scherpe contouren afgezwakt en de tonen subtieler op elkaar afgestemd.

volg de meester [ 1-87 ] | van oude meesters en dingen die niet voorbijgaan

totaalkunst

gisterenavond gezien op DVD: Die Zeit des Schweigens (1993)
uit de serie Die zweite Heimat – Chronik einer Jugend van Edgar Reitz

Heimat 2Het elfde deel van Die zweite Heimat vertelt het verhaal van Rob en speelt zich af in de winter en het voorjaar van 1967/1968. Hermann kent Rob al vanaf 1960. Met Reinhard behoort hij tot de Jungfilmer van de kunstenaarskliek.

Edgar Reitz heeft vermoedelijk veel autobiografisch materiaal in de personages Reinhard en Rob verwerkt. In hun filmwerk zien we originele opnamen terug die Reitz in de jaren zestig maakte. Zo gaat Reinhard in 1965 naar Mexico en introduceert Rob in 1968 een nieuwe standaard in de experimentele film: Varia Vision.

Edgar Reitz maakte in 1960 de korte film Yucatan en werkte in 1964/65 samen met Alexander Kluge aan het filmexperiment Varia Vision, waarbij simultaan op zestien schermen filmbeelden werden geprojecteerd.

Alexander Kluge
Alexander Kluge tijdens de opnamen van Abschied von gestern. Edgar Reitz deed in deze film uit 1966 het camerawerk – Deutsches Filminstitut

“Elke overeenkomst met bestaande personen berust op toeval”
 
Toch zal een personage als Eberhard Zielke ongetwijfeld gebaseerd zijn op een oudere cineast die Reitz en Kluge in de jaren zestig gekend moeten hebben. Zielke komt in Heimat (1984) ook al voor als maker van propagandafilms aan het oostfront.

Ich bin Kameramann geworden, weil ich von Reden
nicht viel gehalten hab

Rob in “Die Zeit des Schweigens”

Net als Rob en Reinhard is ook de hoofdpersoon Hermann een alter ego van Edgar Reitz. Hermann deelt in de idealen van Rob. Beiden zijn op zoek naar totaalkunst. Zoals Rob de grens tussen film en leven opzoekt, zo wil Hermann dat op zijn eigen vakgebied.

Rob: “Jedenfalls lösen wir die Guckkasten-Leinwand auf. Was hat Film mit Theater zu tun? Wir stellen einfach alles in Frage. Keine festen Anfangszeiten mehr, keine Ende, permanente Dauervorstellung. Film – Film – Film!”
 
Hermann: “Der moderne Mensch ist in der Lage, tausend Eindrücke gleichzeitig zu verarbeiten. Herr Konsul, sehen Sie doch mal den Chauffeur an! Auf wie viele Eindrücke muß der Mann gleichzeitig achten. Das ist genauso wie in der modernen Kunst. Unser Leben ist eine Simultandarstellung, nonstop.”

Tegenwoordig is cross over een discipline geworden en geïnstitutionaliseerd. Maar in de jaren zestig was het juist het sterke verlangen om disciplines open te breken, om de grens tussen kunst en leven te laten vervagen.

Hoe hoog de jonge kunstenaars in Die zweite Heimat ook willen vliegen, uiteindelijk lopen ze allen tegen de weerbarstige werkelijkheid aan en worstelen ze met zichzelf in hun relaties. Als de jaren zestig ten einde lopen, is de hemelbestorming voor de meesten uitgelopen in een radicale ontnuchtering. In het laatste deel van Die zweite Heimat dat zich in 1970 afspeelt, staat Hermann, inmiddels bijna dertig, nog steeds voor een dilemma : Kunst oder Leben.

Heimat synopsis [ heimat123.de ] | Die Zeit des Schweigens [ imdb.com ]

weemoed

gisterenavond gezien op DVD: Das Ende der Zukunft (1993)
uit de serie Die zweite Heimat – Chronik einer Jugend van Edgar Reitz

Heimat 2Elk deel uit het mammoetwerk Die Zweite Heimat is gefilmd vanuit het perspectief van een personage. Das Ende der Zukunft opent met de subtitel Reinhard, 1966. De 33-jarige filmmaker Reinhard kan na een lange reis door Zuid-Amerika zijn draai in München niet meer vinden. Hij voelt zich vreselijk eenzaam en in een vlaag van heimwee naar zijn vroegere lotgenoten zoekt hij de Fuchsbau in Schwabing weer op. Als hij in de Fuchsstrasse aankomt op de plek waar de villa stond, staat hij voor een gapend gat. Reinhard is verbijsterd. De Fuchsbau is verdwenen.

De anderen uit de vroegere kliek worden op de hoogte gebracht van de gesloopte Fuchsbau. Ieder is zijn eigen weg gegaan, maar het einde van de Fuchsbau brengt de groep kunstenaars en idealisten toch nog één keer bij elkaar. Hermann schrijft een requiem dat wordt uitgevoerd met een performance. Reinhard en Rob filmen de happening. De Fuchsbau is het graf van een gemeenschappelijke jeugd, maar het afscheid brengt de kunstenaars niet dichter bij elkaar. Daarvoor is de verwijdering al te groot.

Das Ende der Zukunft gaat over een weemoed rond je dertigste, wanneer je gesetteld bent geraakt en definitief afscheid hebt genomen van je jeugd.

Das Ende der Zukunft gaat over een melancholie rond je dertigste, wanneer je gesetteld bent geraakt en definitief afscheid hebt genomen van je jeugd. Het idealisme vlamt al niet meer zo hoog op en de zwaartekracht van het alledaagse leven is sterker geworden. De ene kunstenaar maakt een noodlanding in een burgerlijk bestaan (Hermann en Clarissa trouwen bijvoorbeeld), een ander wil steeds hoger vliegen (Helga) en radicaliseert, weer een ander vlucht in de alcohol (Alex) en tenslotte is er ook iemand die met het leven niet terecht komt. (Reinhard)

Heimat synopsis [ heimat123.de ] | Das Ende der Zukunft [ imdb.com ]