Dagelijks archief: zaterdag 1 mei 2010

12 Floréal

de Dag van de Arbeid volgens de Republikeinse Kalender

De Dag van de Arbeid valt dit jaar op Duodi 12 Floréal van het jaar CCXVIII volgens de Franse Republikeinse Kalender. De kalender is al 204 jaar niet meer in gebruik dus we hoeven ons daar niet meer zo druk over te maken. Voor historici die de periode tussen 5 oktober 1793 en 1 januari 1806 onderzoeken is de kalender wel van belang omdat deze toen de officiële kalender van Frankrijk was. In de Zuidelijke Nederlanden was de kalender op 17 juni 1796 ingevoerd en algemeen verplicht gesteld vanaf 3 april 1798. Daarom blijft de kalender een rol spelen voor genealogisch onderzoek omdat de Burgerlijke Stand een aantal jaren op deze kalender moest overgaan.

de Franse Republikeinse Kalender
de Franse Republikeinse Kalender oogt even vrouwelijk als een kalender van Alphonse Mucha

De Franse Republikeinse Kalender begint op 21 september en telt 12 maanden die ieder in drie decades zijn ingedeeld. De herfstmaanden (eindigend op -aire) zijn Vendémiaire Wijnmaand (22 september ~ 21 oktober), Brumaire Mistmaand (22 oktober ~ 20 november) Frimaire Koudemaand (21 november ~ 20 december). De wintermaanden (eindigend op -ôse) zijn: Nivôse Sneeuwmaand (21 december ~ 19 januari), Pluviôse Regenmaand (20 januari ~ 18 februari) en Ventôse Windmaand (19 februari ~ 20 maart). De lentemaanden (eindigend op -al) zijn Germinal Kiemmaand (21 maart ~ 19 april), Floréal Bloemmaand (20 april ~ 19 mei) en Prairial Weidemaand (20 mei ~ 18 juni). De zomermaanden (eindigend op -idor) zijn Messidor Oogstmaand (19 juni ~ 18 juli), Thermidor Hittemaand, (19 juli ~ 17 augustus) en Fructidor Fruitmaand (18 augustus ~ 16 september).

Aan het einde van het jaar kwam men vijf dagen tekort en in een schrikkeljaar zes dagen. Deze zgn. sansculottiden werden ingelast tussen 17/18 en 21/22 september. Deze dagen behoorden niet tot een bepaalde maand, maar kregen een bijzondere naam zoals de Dag van de deugd (17 of 18 september), de Dag van het vernuft (18 of 19 september), de Dag van de meningsuiting (20 of 21 september), de Dag van de beloning (21 of 22 september) en de schrikkeldag le Jour de la révolution En ja, ook het revolutionaire Frankrijk had zijn ‘Jour du travail‘ de Dag van de arbeid en vierde deze op 19 of 20 september.

decimale wijzerplaat
hybride wijzerplaat met decimale urenindeling waarin het etmaal in 10 uren van ieder 100 minuten is ingedeeld
De revolutie had van Frankrijk een seculiere staat gemaakt die zich afzette tegen alles wat kerks was, de Gregoriaanse kalender inbegrepen. De kalender was ook een uiting van een technocratische denkwijze die met het verleden wilde breken. Bij de decimaal verdeelde kalender behoorde sinds het decreet van 4 Frimaire van het jaar II (24 november 1793) ook een nieuwe decimale urenindeling van de dag. Tien uren van ieder 100 minuten van elk honderd seconden zouden het dagritme moeten gaan bepalen. Vooral omdat er bij de kwart voor en kwart over geen cijfers stonden (immers 7,5 en 2,5) vond het nieuwe systeem weinig weerklank. Te meer daar de tijd alleen als tijdstip werd gebruikt; men rekende nog niet met tijdsduur, waardoor de decimale opbouw geen voordeel bood. Hierdoor heeft deze indeling nooit veel ingang gevonden. Bovendien waren de klokken gecompliceerd doordat men ook de oude tijd wilde aangeven. Daardoor was de productie gering en klokken met een tienuren-wijzerplaat zijn uiterst zeldzaam. De week werd vervangen door de decade, een periode van 10 dagen. Dat betekende dat er nog maar een op tien dagen vrij was in plaats van een op zeven, en dat heeft de acceptatie bepaald niet geholpen. Het bijbehorende decimale stelsel van maten en gewichten had meer succes. Hoewel ook dat weer tijdelijk werd afgeschaft veroverde het (bijna) de gehele wereld; in de wetenschap zelfs compleet.
 
Franse Republikeinse Kalender